Giriş ve Amaç Partinin girişimleri sonucu Adalar Belediyesi’nin 2024 yılı verilerine dayalı Sayıştay raporu kamuoyu ile paylaşılmıştır. Bu çalışmada raporda yer alan hususların hukuki boyutları, ihlal edilen mevzuatlar ve sonuç görüşleri özetlenmiştir. Raporun her bulgusu özetlenmiş, parantez içinde aykırı hareket edilen kanun belirtilmiş ve uzman görüşlerine dayalı olarak karşılaşılabilecek cezai müeyyidelere (ok işareti ile) yer verilmiştir.
I. Yönetimsel Eksiklikler
Bu bölümde iç kontrol ve organizasyon yapısındaki temel eksiklikler sıralanmıştır:
- İç kontrol sistemi etkin olarak kurulmamıştır.
- İdari organizasyon yapısında görev, yetki ve sorumluluklar tam belirlenmemiştir (657 Sayılı Kanun).
- Yönetim bilgi sistemi (raporlama ve analiz imkânı sağlayan) bulunmamaktadır (5393 Sayılı Kanun).
- Risk belirleme ve önlem alma çalışması yapılmamıştır (5018 Sayılı Kanun).
- İç Kontrol ve Yönlendirme Kurulu kurulmamış ve raporlama yapılmamıştır.
II. Tespit Edilen Bulgular ve Hukuki Dayanaklar
Raporda öne çıkan usulsüzlükler ve öngörülen cezai karşılıklar maddeler halinde sunulmuştur:
- Kıyı Kanunu İhlali: Kıyıların korunması yönetmelikleri yerine getirilmemiş, Kaymakamlık ve Bakanlığa bildirim yapılmamıştır.
- Mevzuat: 3621 Sayılı Kıyı Kanunu, TCK 250 İrtikap.
- Ceza: Yıkım + İdari para cezası. Görevi kötüye kullanma (TCK 257).
- Yıkım Kararlarının Uygulanmaması: 2018-2024 arasında 128 yıkım kararı uygulanmamıştır.
- Mevzuat: 3194 Sayılı İmar Kanunu, TCK 250.
- Ceza: Görevi kötüye kullanma (1-3 yıl hapis), idari para cezası ve kamu zararı.
- İhalesiz Mal ve Hizmet Alımı: İhtiyaçların ihale yapılmadan karşılanması.
- Mevzuat: 4734 ve 5018 Sayılı Kanunlar.
- Ceza: İhaleye fesat karıştırma ve görevi kötüye kullanma (3-7 yıl hapis + tazmin).
- Hafriyat İşinin İhalesiz Verilmesi: Ada içi hafriyat/moloz taşıma işinin ihalesiz ve bedelsiz verilmesi.
- Ceza: Görevi kötüye kullanma, kamu zararının rücu edilmesi.
- Ambalaj Atıklarının Bedelsiz Devri: Toplama hakkının ihalesiz devredilmesi.
- Ceza: Kamu zararı, disiplin ve tazmin.
- Çevre Temizlik Vergisi (ÇTV) Kayıpları: 1385 işyerinden 539’unun mükellefiyeti varken diğerlerinin kaydının yapılmaması.
- Ceza: Vergi tahsilatının yapılmaması sebebiyle görevi kötüye kullanma ve kamu zararının tahsili.
- Ruhsatsız İşletmeler: 573 işyerinin ruhsatsız çalışması ve gelir kaybı.
- Ceza: Kamu zararı (5018/71) ve görevi kötüye kullanma.
- Eğlence Vergisi Tahsil Edilmemesi: Tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yapılmaması.
- Ceza: Kamu zararı tazmini + disiplin.
- Yetkisiz Kiralama: İdarenin mülkiyetinde olmayan taşınmazın kiraya verilmesi.
- Ceza: TCK 247 Zimmet suçu ihtimali (5-12 yıl hapis).
- Tatil Ruhsat Harcı Alınmaması: Bayramlarda çalışanlardan harç alınmaması.
- Ceza: Kamu zararı + disiplin.
- Mevduat Hesabı Usulsüzlüğü: Kamu bankaları dışında vadeli hesap açılması.
- Ceza: İdari soruşturma ve zarar varsa tazmin.
- Sayıştay İlamlarının İnfaz Edilmemesi: 2018 yılı ilamının uygulanmaması.
- Ceza: Savcılığa sevk ve idari soruşturma.
- Mali Tablo Uyumsuzluğu ve Kayıt Silme: Yevmiye kayıtlarının silinmesi.
- Ceza: Resmi belgeyi yok etme (TCK 204, 2-5 yıl hapis), mali disiplin ihlali.
Diğer Önemli Mali Bulgular:
- Kredi kartı tahsilatlarının vadesinden önce nakde çevrilmesiyle 140.736 TL komisyon ödenerek kamu zararı oluşması.
- Haberleşme altyapı geçiş hakkı bedellerinin tahsil edilmemesi.
- Kira süresi biten taşınmazlardan ecrimisil alınmaması.
- Hizmet alımı ödemelerinde kronolojik sıraya uyulmaması.
- Mülkiyeti hazineye ait olup üzerinde işletme bulunan yerlerden (otel, spor tesisi vb.) Emlak Vergisi alınmaması.
- Zamanaşımına uğrayan 854.018 TL emanet tutarının gelir kaydedilmemesi.
- 1.189.986 TL tutarındaki avukatlık vekâlet ücretlerinin mali tablolarda yer almaması.
- Büyükşehir’den hibe edilen asfaltın ve Kalkınma Ajansı paylarının (1.425.100 TL) kayıtlarda eksik olması.
- Marmara Belediyeler Birliği aidatının (33.651 TL) ödenmemesi.
- Elektrik/Doğalgaz güvence bedellerinin (50.929 TL) izlenmemesi.
- Takipli alacaklar hesabının (90.417.035 TL) gerçek durumu yansıtmaması.
- Tescilsiz araçların kiralanması ve yetkisiz yolcu taşımacılığı yapılması (269.501 TL gelir).
- Çıkarma gemisinde usulsüz ücretsiz geçişler.
- Şartlı bağışlanan taşıtın amacı dışında kullanılması (Görevi kötüye kullanma).
- İşçilerin birikmiş yıllık izinlerinin kanuna uygun kullandırılmaması.
- Hibe yoluyla usulsüz şirket devralınması.
- Hurda varlıkların satılmayıp atıl bekletilmesi.
- Doğrudan temin limitinin (%10) Kamu İhale Kurumu onayı olmadan aşılması (İhaleye fesat, 3-7 yıl hapis).
- Kültür Varlıkları katkı payının (12.506.689 TL) eksik ödenmesi/takip edilmesi.
- Personel giderlerinde yasal sınırın aşılmasına rağmen yeni personel alımı yapılması.
III. Süre Gelen Bulgular
2018 yılı Sayıştay raporundaki eksikliklerin aynen devam ettiği, hatta bazı bulguların artarak sürdüğü belirtilmiştir.
IV. Belediye Meclis Üyelerinin Sorumluluğu
Meclis üyelerinin bütçeyi onaylamak ve denetlemekle yükümlü oldukları, bu görevleri yerine getirmedikleri takdirde tıpkı Başkan ve çalışanlar gibi kişisel mali, idari ve cezai sorumluluk taşıdıkları vurgulanmıştır.
V. Sonuç
İYİ Parti Adalar İlçe Teşkilatı, tespit edilen 50 bulgunun birçoğunun yasaların ihlali niteliğinde olduğunu, büyük kamu zararları ve cezai sorumluluklar doğurduğunu belirtmiştir. Yönetimin “bilgisizce ve özensizce” yapıldığı, kanunları bilmemenin mazeret olamayacağı ifade edilerek, sürecin hukuki olarak takip edileceği kamuoyuna duyurulmuştur.
