Soruna dikkat çekmek için “Faytona binme, atlar ölüyor” kampanyası başlatıldı. Faytoncular iddiaları yalanlıyor. Denetimden sorumlu Büyükşehir Belediyesi ise sessiz.
İstanbul’un Adalar ilçesinde motorlu taşıt yasak olduğu için ulaşım fayton ve bisikletlerle sağlanıyor.
Al Jazeera Turk’ten Sümeyye Ertekin’in haberine göre İstanbul’un ‘Adalar’ı yazın turist akınına uğruyor. Özellikle fayton turlarına turistler büyük ilgi gösteriyor. Ancak faytona koşulan atların sağlık, temizlik ve barınma koşullarıyla ilgili şikayetler var. Son zamanlarda at ölümlerinin arttığı iddia ediliyor.
Özgürlük Savunucuları adlı grup her yıl 400 atın fayton kazalarında öldüğünü, yazın 40 derece sıcakta sabahtan akşama kadar dinlenmeden çalıştırıldıklarını iddia ediyor. Hafta sonu Büyükada’da düzenlenen eylemde “Faytona binme atlar ölüyor” sloganları atıldı.
Eylemin düzenleyicilerinden Elif Narin insanları faytonlara binmemeleri için boykota çağırmaya devam edeceklerini söylüyor. [Fotoğraf: Sümeyye Erteki]
Faytoncular: Yeterli bakım yapılıyor
Bu eylemlerle ekmekleri ile oynandığını düşünen faytoncular ise atlara yeterli bakımın yapıldığını söylüyor. Ada’da 20 yıldır faytonculuk yapan Şahin Türker, eyleme katılanlar için “Bizim kadar bu hayvanları sevmezler” diyor ve iddiaları yalanlıyor:
“Benim bir tane faytonum, yedi tane atım var. Atlar sırayla çalışıyor. Neden? Hayvanlarım sağlıklı olsun diye. Günde üç sefer at değiştiriyoruz. İki atla geceye kadar çalıştırmıyoruz. Bir çift atın çalışma süresi maksimum 4-5 saat.”
Adalar’da 51 yıldır faytonculuk yapan Faytoncular Odası Başkanı Hasan Ünal da iddiaları şöyle yanıtladı:
“İki tane İlçe Tarım Müdürlüğü’nün var, üç tane de belediyenin veterineri var. Bizim de veterinerimiz bulunuyor. Atların seyisi var, sahibi var. Suyu da yemi de veriliyor. 400 at ölüyor diyorlar. Burada 800 at var. Öyle olsa iki yılda at kalmazdı burada. Atları bizim kadar sevemez onlar. Bu atlar bizim.”
Adalar İlçe Tarım Müdürlüğü’nden Veteriner Hekim Didem Kara da, yoğun çalıştırılmaktan ve sıcaktan dolayı at ölümleri olduğuna dair kendilerinin de duyum aldıklarını söylüyor, ama net bir bilgileri olmadığını da ekliyor:
“Ruam hastalığı var atlarda çok görülen, insanlara bulaşma riski olan bir hastalık. Biz senede iki sefer tarama yapıyoruz. Diğer hayvanlara bulaşmaması için bu hastalık varsa hayvanları itlaf ediyoruz. Ama bizde ölen atların kayıtları yok. O kayıtlar İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğü’nde oluyor. Ama sıcaktan ve yoğunluktan çok at ölüyor diye duyuyoruz. Ama sayı olarak net bir şey bilmiyoruz.
Faytoncular da tepkilerini fayton durağına dövizler asarak dile getiriyor.
Veteriner Hekim Didem Kara, Adalar’da senede iki defa ahırları denetlediklerini ve atlara sağlık taraması yaptıklarını anlatıyor. Özellikle yaz aylarındaki yoğunluktan ve sıcaktan dolayı atların günde en fazla dört saat çalıştırılması gerektiğini vurguluyor.
Adalar’da veteriner kliniği ve acil durumlar için ambulans gibi araçların da bulunmadığına dikkat çeken Veteriner Kara, binden fazla atın bulunduğu Büyükada’da kliniğin olması gerektiğini belirtiyor.
Al Jazeera Turk, Adalar’da faytonların çalışma koşulları ve at ölümleriyle ilgili İBB’den görüş almak istedi ancak yanıt alamadı.
“Faytona Binme Atlar Ölüyor” eyleminin düzenleyicilerinden Elif Narin de, İBB ve Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nden (UKOME) randevu talebinde bulunduklarını, ancak iki aydır taleplerine yanıt gelmediğini belirtiyor. Narin, bundan sonraki süreçte eylemlere devam edeceklerini ve halkı faytona binmemeleri konusunda boykota çağıracaklarını dile getiriyor.
Hayvan hakları savunucularına göre atlar bir rant aracı olarak kullanılıyor. Dicle Ürner, “Bu faytonlarla bir turun 80 lira olduğunu düşünürsek bu insanlar bir günde bir insanın bir ayda kazandığı parayı kazanıyorlar. Dolayısıyla da atlı faytondan vazgeçmek istemiyorlar. Elektrikli fayton yeterince nostalji ihtiyaçlarını karşılamıyor. Ancak hayvan özgürlüğü söz konusu iken onların ne kadar kazanacaklarını düşünecek değilim” diyor.
10 senedir Ada’da yaşayan esnaf Fehim Karaartlı ise son 3-4 yılda Ada’ya gelen turistlerin sayısı arttığı için fayton sayısının da arttığını, atların çok kötü koşullarda yaşadığını anlatıyor. Kendisinin ata binmediğini belirten Karaatlı, “Ben 5-6 defa evimin önünde atların öldüğüne şahit oldum. Sıcaktan bakımsızlıktan öldüklerini düşünüyorum. Sabahtan akşama kadar koşan bu atlar yeterince dinlendirilmiyor” diyerek tepisini ifade ediyor.
