Adalar, İstanbul’un tarihi ve doğal güzelliklerini barındıran önemli bölgelerinden biridir. Bu bölgede yapılaşma ve yapı kayıt belgesi gibi imar düzenlemeleri, hem yerel halk hem de yatırımcılar için büyük önem taşımaktadır.
İmar Barışı, 2018 yılında yürürlüğe giren ve 3194 sayılı İmar Kanunu’na eklenen geçici madde ile getirilen bir düzenlemedir. Bu düzenleme, 31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılmış ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların kayıt altına alınmasını ve bu yapıların yasal statü kazanmasını amaçlamaktadır. Yapı Kayıt Belgesi, bu yapıların kullanım haklarını belirleyen bir belgedir.
ADALAR’DA YAPI KAYIT BELGESİ NEDEN KABUL EDİLMİYOR?
Adalar, özellikle kentsel dönüşüm ve imar mevzuatı konusunda diğer bölgelerden farklı bir konuma sahiptir. Bölgenin doğal ve tarihi sit alanları, Kıyı Kanunu kapsamındaki düzenlemeler ve çevresel koruma alanları, yapılaşma konusunda çeşitli kısıtlamalar getirir. Bu durum, Adalar’da yapı kayıt belgesinin uygulanabilirliğini doğrudan etkiler.
Adalar’da yapı kayıt belgesi başvurularının genellikle reddedilmesinin temel nedeni ise, adaların büyük bir kısmının sit alanı olmasıdır. Sit alanlarında yapı kayıt belgesi uygulaması, koruma kurullarının görüşleri ve özel mevzuat hükümleri doğrultusunda değerlendirilmektedir.
Hukuki Durum
Adalar’da yapı kayıt belgesi almak mümkün olsa da, belgenin geçerliliği ve sağladığı haklar konusunda belirli sınırlamalar vardır. Örneğin, Kıyı Kanunu’na göre kıyı çizgisinden belirli bir mesafeye kadar yapı yapılamaz ve bu alanlarda yapı kayıt belgesi alınsa bile hukuki geçerliliği sorgulanabilir. Ayrıca, sit alanları ve koruma altındaki bölgelerde yapı kayıt belgesi alması mümkün olsa bile, bu belge yapıların tamamen yasal hale gelmesini sağlamaz.
Örnek Kararlar ve Uygulamalar
Anayasa Mahkemesi’nin 2024 yılında aldığı bir karara göre, yapı kayıt belgesi alınan binaların deprem dayanıklılığı konusunda maliklerin sorumluluğu bulunmamaktadır. Ancak bu, Adalar’daki özel koşullar göz önüne alındığında, belgenin kullanım amacını sınırlayabilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2020/394 sayılı kararı da, yapı kayıt belgesinin bir yapıyı imara aykırı olmaktan çıkarmadığını, sadece kullanım izni verdiğini belirtmektedir.
