Menopoz
Bir kadının yumurtalık aktivitesinin azalması sonucunda adetin tamamen kesilmesi durumuna menopoz denir. Adet görmemeye neden olan başka bir neden yoksa 12 ay boyunca kadının adet görmemesi durumunda kesin menopoz teşhisi konulur. Ortalama menopoza girme yaşı 48-51 civarındadır.
Menopozda genel olarak östrojen azalmasıyla direkt ilişkili olduğu düşünülen belirtiler aşağıdaki gibi özetlenebilir:
* Ateş basmaları
* Uyku Bozuklukları
* Kemik erimesi (osteoporoz)
* Damar sertliği (ateroskleroz) gelişme eğilimi ve kalp hastalıkları
* Yüzde kırışıklıklar
* İdrar yollarında gerilemeye bağlı belirtiler
Menopoz dönemindeki kadının belli periyodlarda kadın doğum doktoruna gitmesi gerekir. Rahim ve rahim ağzı kanserinin en çok görüldüğü döneme girildiği için, jinekolojik muayene, smear testi yapılmalıdır. Meme kanseri yönünden kadınlarımızın muhakkak 40 (mamografide 35 diye geçiyor) yaşından itibaren mamografi, meme ultrasonografisi çektirmeleri gerekmektedir. Bunun dışında kan yağlarına baktırması ve aile öyküsü varsa kemik ölçümü yaptırması gerekmektedir.
Başlıca bozukluk veya eksiklik östrojen hormonun azalması olduğundan, temel tedavi de östrojen hormonu vermektir. Yeni kalp krizi (miyokard enfarktüsü) geçirmiş olanlar, geçici iskemik atak, geçirilmiş inme (serebrovasküler olay), beyin damar tıkanıklıkları , karaciğer fonksiyonlarının bozuk olması, östrojen ile ilerleyen tümör varlığı (Meme, rahim), tromboemboli (damar içi pıhtılaşma ile damar tıkanıklığı) varlığı hormon kullanımına engel oluşturur.
Kalpte iskemik hastalık (damar sertliğine bağlı beslenme bozukluğu), hipertansiyon(yüksek tansiyon), safra kesesi hastalıkları ve taş, diabetes mellitus (Şeker Hastalığı), hiperlipidemi (kanda yağ,kolesterol, oranının yüksek olması), migren tipi başağrıları, miyom (rahimde tümör) dikkatli ve kontrollü hormon tedavisi uygulanacak durumlar arasındadır.
Genellikle direkt olarak menopoza karşı değil, oluşturduğu hastalıklara (osteoporoz vb ) karşı kullanılan ilaç ve yöntemleri içerir.
Kalsiyumdan zengin diyet esastır. Süt, yoğurt, peynir vb diyetle kemik kaybı önlenmeye çalışılır.
Her gün 30 dakikalık yürüme ve basit ağırlık kaldırma, kas güçlendiren hareketler, ilaçlar kadar önemlidir. Yaz aylarında güneş ışığından (ultra-viole) faydalanmak için düzenli güneşlenme yararlıdır.
Uz. Dr. Tamer TOPALOĞLU
İstanbul İli Anadolu Güney Kamu Hastaneleri Birliği Genel Sekreterliği
Yakacık Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi