T.C. Sayıştay Başkanlığı’nın Adalar Belediyesi 2024 Yılı Denetim Raporu, ilçedeki bazı kamu arazileri üzerinde özel işletmeler lehine tesis edilen irtifak haklarına rağmen, bu tesislerden emlak vergisi alınmadığını tespit etti. Rapor, bu durumun yasalara aykırı olduğunu ve belediyenin vergi kaybına uğradığını işaret ediyor.
Sayıştay raporunda, mülkiyeti Hazine’ye aitken İstanbul Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne devredilen bazı taşınmazlar üzerinde, özel kişiler lehine “irtifak hakkı” kurulduğu belirtildi.
Raporda yer alan önemli bir tespitte, “irtifak hakkı tesis edilmek suretiyle özel kişilerin kullanımına bırakılan 8 adet taşınmaz olduğu” ve bu yerlerin “emlak vergisi muafiyeti hükümlerinden yararlandırıldığı” ifade edildi.
Rapor, Danıştay 9. Dairesi’nin 2018 tarihli bir kararını emsal göstererek, hukuki durumu netleştirdi. Karara göre, bir arsa üzerinde “üst hakkı” (inşaat yapma yetkisi) tesis edilmesi durumunda, arsanın vergisi arazi sahibine (Hazine), ancak arazi üzerine inşa edilen binanın emlak vergisi “üst hakkı sahibine” (tesisi kullanan özel kişi/şirket) aittir.
Sayıştay denetçileri, bu hukuki dayanağa rağmen Adalar Belediyesi’nin ilgili tesisler için emlak vergisi tahakkuku ve tahsilatı yapmadığını vurguladı.
Raporun ekinde yer alan tablolara göre, irtifak hakkı tesis edilerek özel kullanıma verilen ve vergi alınmayan yerler arasında dikkat çeken bazı tesisler şunlar:
Denetim raporunun sonuç bölümünde, “mülkiyeti Hazineye ait olan arazi üzerinde lehine üst hakkı tesis edilen özel hukuk gerçek ve tüzel kişilerin inşa ettikleri binalara ilişkin” emlak vergisi muafiyeti uygulanmasının hatalı olduğu belirtildi.
Sayıştay, bulguların idare (Adalar Belediyesi) ile paylaşıldığını ve ilgili tesisler için “tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yapılması gerektiği” yönünde değerlendirmede bulundu. Kamuoyunun ve Adalar halkının, belediyenin bu rapor doğrultusunda atacağı adımları beklemesi öngörülüyor.
