İBB İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müdürlüğü’nün yapmış olduğu Adalar ilçesinin Koruma İmar Planları geçmişini paylaşıyoruz.
Adaların tamamı 31.03.1984 tarihinde Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulu tarafından sit alanı ilan edildi. Bu doğrultuda, 16.05.1984 tarih ve 291 sayılı karar ile de Koruma İmar Planı yapılıncaya kadar geçerli olmak üzere, Marmara Takım Adaları Bütünü Geçici Yapılaşma Koşulları kabul edildi. Aynı kurul tarafından 17.10.1985 tarihli 1515 sayılı başka bir karar ile Büyükada’da Sit Alanı Geçici Yapılanma Koşulları yeniden belirlendi ve genel tescil kararları verildi.
Adalar ilçesindeki adaların birbirlerinden bağımsız olarak, farklı zamanlarda ve farklı ölçeklerde imar planları yapılmıştır. Sedef Adası’nın 06.07.1956 tarihinde 1/1000 ölçekli, Büyükada’nın 22.06.1957 tarihinde 1/5000 ölçekli, Kınalıada’nın 23.07.1966 tarihinde 1/2000 ölçekli, Heybeliada’nın 16.11.1966 tarihinde 1/2000 ölçekli, Burgazada’nın 10.08.1970 tarihinde 1/2000 ölçekli, Kaşık Adası’nın 15.06.1988 tarihinde 1/5000 ölçekli imar planları onaylanmıştır.
Büyükada, Heybeliada, Burgazada, Kınalıada ve Kaşık Adası’nın bir bütün olarak planlandığı Mimar Sinan Üniversitesi tarafından hazırlanan Marmara Takım Adaları Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı, 16.10.1989 tarihinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından uygun bulunmuş, 29 Ağustos 1991 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanmıştır. Daha sonra bazı bölümleri revize edilen plan, 25 Haziran 1992 tarihinde Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından uygun bulunmuş, 30 Haziran 1994 tarihinde ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından onaylanmıştır. Adalar’da bu nazım imar planlarından sonra 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yapılamamıştır.
1984-2007 yılları arasında uygulamalar Geçiş Dönemi Yapılaşma Koşullarına göre yapılmıştır. Bu koşullar pek çok soruna yol açmakla birlikte; tamamı sit alanı olan ilçenin korunmasını da sağlayamamıştır. 2007 yılında yeni bir plan sürecine başlanmıştır. Doğal ve kentsel nitelikleri ile korunması gereken planlama alanındaki yapılaşmanın kontrol altına alınması ve koruma kullanma dengesinin sağlanması için hazırlanmış olan 1/5000 Ölçekli Adalar Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı İstanbul V Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından
07.03.2011 tarih ve 3125 sayılı karar ile değişikliklerle uygun bulunmuş, Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından 16.06.2011 tarih ve 1344 sayılı karar ile aynen uygun bulunmuş ve 21.09.2011 tarihinde onaylanmıştır. Bu plan ile belirlenmiş kullanım ve yoğunluk kararları; nüfus ve yoğunluk artırabileceği, ormanların yapılaşmaya açılma riski, kıyı kullanımlarının kamuya açık kullanımlarının kısıtlanması, imar artışına yol açabileceği, Adalar’ı çekim noktası haline getirerek turizm baskısını arttırabileceği
ve motorlu araç trafiğine açılmasına neden olabileceği gerekçeleriyle yoğun şekilde itiraz görmüş ve planın iptaline yönelik davalar açılmıştır.
Dava süreçleri devam ederken, meri 1/5000 Ölçekli Adalar Koruma Amaçlı Nazım İmar Planına uygun olarak İller Bankası tarafından ihale usulüyle yüklenici bir firma tarafından yapılan ve Adalar Belediye Meclisi’nin 11.12.2015 tarih ve 2015/61 sayılı kararı ile İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığına gönderilen Adalar İlçesi, 1/1000 ölçekli Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı teklifi 21.09.2011 onanlı 1/5000 ölçekli Adalar Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve plan değişiklikleri doğrultusunda 3194 ve 5216 sayılı yasa ve ilgili yönetmelikler kapsamında
değerlendirilmiş ve İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 22.07.2016 tarih, 1371 sayılı ve 13.10.2016 tarih, 1726 sayılı kararları ile tadilen onaylanmış ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile yürürlükteki yasa ve yönetmeliklere göre değerlendirilmek üzere İstanbul V Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğüne iletilmiştir
1/1000 ölçekli planın Kurul onama süreci devam ederken; İstanbul 8. İdare Mahkemesi’nin 2017/984 Esasına kayden TMMOB Mimarlar Odası tarafından açılan davada 30.11.2017 tarih ve K.2017/2628 sayılı karar ile; 2011-2017 yılları arasında geçerli olan 1/5000 ölçekli nazım imar planı iptal edilmiştir. Planın iptal edilmesi sonucunda Adalar İlçesinde İstanbul V Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünün 10.01.2020 gün ve 6931 sayılı kararı ile Koruma İmar Planı yapılıncaya kadar geçerli olmak üzere; belirlenen komisyon tarafından hazırlanan Geçiş Dönemi Koruma Esasları ve Kullanma Şartları kabul edilmiştir.
