İstanbul Adalar’a ilişkin yeni plan değişikliği Koruma Kurulu’ndan geçerse Adalar’ın nüfusu tam beş kat artacak. Koruma kararları ise Yassıada ve Sivriada örneğinde görüldüğü gibi rant için geçersiz kılınabiliyor
İstanbul’un tarihi ve kültürel Sit alanlarından olan Adalar ilçesi yeni bir tehlikeyle karşı karşıya. Şantiyeye dönen Yassıada’nın ardından Adalar için hazırlanan 1/ 1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı, İstanbul 5 Numaralı Koruma Kurulu’nun önüne geldi. Adalar’ı eğlence ve rekreasyon alanı olarak düzenleyen 1/ 1000 Ölçekli planı Adalar Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) onaylarken, koruma kurulunun onaylaması halinde plan hayata geçirilecek. Yeni plan yedi yıl önceki son nüfus sayımında 14 bin görünen Adalar nüfusunu 76 bine çıkarıyor. Yeni plan, bodrum katlara iskânı, zemin katlara ise dubleks izni getiriyor, yerleşime açmayı öngörüyor. Planda, bin metrekareyi aşan parsellerin hepsinde ev pansiyonculuğuna izin veriliyor. Adalar sakinleri ise planın hazırlanış sürecinde kendilerine hiçbir açıklama yapılmamasından dolayı oldukça şikâyetçi. Ada halkı, 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı sonucunda, adalarının günübirlik kitle turizmine açılmasından, kültürel, tarihi ve ekolojik yapısının kaldıramayacağı bir yükün altına sokulmasından oldukça endişe duyuyor. Adalar için hazırlanan 1/ 1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nda Yassıada, Sivriada ve Sedef Adası’nı dışarıda bırakıldı. Bu adaların planları 2013 yılındaki Torba Yasa’yla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmişti.
Adalar’daki tehlike büyüyor
İstanbul’un ‘en dokunulmamış’ yerlerinden biri olan Adalar, 1976’da o dönemki adıyla Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından koruma alanı, 1984 yılına Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından ‘Sit alanı bütünü’ ilan edilmişti. 1980 ve 1990’lı yıllarda kaçak yapılarda ciddi oranda bir artış görülen Adalar, değişik derecelerde doğal, arkeolojik ve tarihi sit alanı ilan edilse de, Yassıada ve Sivriada örneklerinde görüldüğü gibi rant için koruma kararları geçersiz kılınabiliyor. Adalar’daki tehlike her geçen gün büyüyor.
Sedef Adası tehlikede
Adalar’ın yerleşime açık olan en küçük adası olan Sedef’in yıllar önce imara açılacağı ve villa yapılacağı iddiaları gündeme geldi. Ancak SİT alanındaki ada halen imara kapalı olsa da Ada’da, Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz’in kardeşi Saddam Bin Abdülaziz’in dört dönüm arazisi için bakanlıktan imar izni çıkmıştı.
Yassıada yok edildi
1’inci derece doğal, tarihi ve arkeolojik sit alanı olan Yassıada’nın betonlaşma süreci ise hızla devam ediyor. Yıllardır bitirilemeyen “müze ve dört yıldızlı otel” inşaatı nedeniyle Yassıada’nın çehresi tamamen değişmiş durumda. Demokrasi ve Özgürlükler Adası’ yapılmak istenen 184 bin metrekarelik Yassıada, doğal ve tarihi sit alanından, turizm ve kültürel tesis alanına çevrilmiş adaya; otel, bungalov, kafe, restoran yapmak üzere inşaat başlamıştı. Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu Yassıada’daki inşaatlar için “Türkiye’nin Camp David’i olacak. Arabuluculuk görüşmelerinin yapıldığı barış adasını, müze ve kongre merkezine dönüştüreceğiz. Yeşil alan bugünkünden fazla olacak” demişti. Ancak Yassıada’ya denizin doldurularak genişletilmesi amacıyla 14 Nisan’da yeni bir plan hazırlanmıştı. Buna göre adanın doğu sınırları deniz doldurularak genişletilecek. Dolgunun gerekçesi boyu 40 metreye kadar feribotların yanaşabilmesi.
Sivriada’da bilmece sürüyor
2009 yılında 2. derece doğal ve 3. derece arkeolojik sit olarak belirlenen Sivriada da sismik araştırma amaçlı yapılar dışında yapılaşmaya tamamen kapatılmıştı. Nisan 2013’teki torba yasa ile her iki ada yapılaşmaya açıldı. Yassıada ve Sivriada, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan imar planlarında askeri yasak bölge fonksiyonundan çıkarılarak turizm ve kültürel tesis alanına alındı. Sivriada’da otel, marina vb yapıların inşaatı için iş makinelerinin faaliyete geçtiği tespit edilmişti. Doğal ve arkeolojik sit alanıyken sitten çıkarılarak imara açılan Sivriada’da “fuar, kongre merkezi, marina, kafe ve restoran” gibi yapılaşma öngören planlar kamu yararına aykırı bulunarak iptal edilmişti.
Uğur Şahin
Resim: Ada Gazetesi
