Pars Tuğlacı’nın “Dünden Bugüne Adalar” kitabı, İstanbul’un Prens Adaları’nın, özellikle de Büyükada’nın tarihini, coğrafyasını, sosyal ve kültürel yaşamını ayrıntılı bir şekilde ele alan önemli bir kaynaktır. Kitabın yazarı Pars Tuğlacı (Parseh Tuğlacıyan), tarih ve Türkçe ile ilgili çalışmalarıyla tanınan bir araştırmacı-yazardır. Kendisini 250 yıllık İstanbullu bir ailenin çocuğu ve ‘Büyükada aşığı’ olarak tanımlayan Tuğlacı, İstanbul’da doğmuş, ilk öğrenimini İstanbul’da, orta öğrenimini Kıbrıs’ta, yüksek öğrenimini ise ABD’de, Michigan Üniversitesi’nde tamamlamıştır. 1955 yılında Türkiye’ye dönen Tuğlacı, İstanbul’da 3 lisede ve Ankara’da Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde İngilizce öğretmenliği yapmıştır. Türkçedeki ilk tıp terimleri sözlüğünü hazırlayan Tuğlacı, 3 T.C. cumhurbaşkanı (İsmet İnönü, Cevdet Sunay ve Fahri Korutürk) tarafından Çankaya Köşkü’ne davet edilerek Türk diline olan katkılarından dolayı kutlanmıştır. İstanbul, Viyana, Moskova, Paris, Montreal, Toronto, Detroit, New York, Los Angeles ve San Francisco şehirlerinde dil ve tarih konularıyla ilgili konferanslar veren Tuğlacı, Türk ve Osmanlı tarihi, Türk diliyle ilgili birçok kitaplar, makaleler, sözlük ve ansiklopediler yayınlamıştır.
Bu makalede, “Dünden Bugüne Adalar” kitabının içeriği, önemli başlıkları, konuları ve görselleri incelenecektir. Ayrıca, kitap hakkında yapılan yorumlar ve eleştirilere de yer verilecektir.
“Dünden Bugüne Adalar” kitabı, adaların tarihini Bizans döneminden başlayarak günümüze kadar ele almaktadır. Kitapta, adaların coğrafi özellikleri, sosyal hayatı, mimarisi, Türk musikisindeki yeri, turizm faaliyetleri gibi pek çok konu detaylı bir şekilde incelenmektedir. Kitapta ayrıca adaların edebiyattaki yeri ve adalarla ilgili şiirlere de yer verilmiştir. 1839 Tanzimat Fermanı ile yabancılara mülk edinme imkânı tanıyan düzenleme sonrası adalar hızlı bir gelişim sürecine girmiş ve İstanbul’un en gözde ilçesi haline gelmiştir.
Kitapta geçen önemli başlıklar ve konular şunlardır:
Kitapta adaların tarihi ve kültürel zenginliğini yansıtan birçok fotoğraf ve çizim bulunmaktadır. Bu görseller arasında eski haritalar, fotoğraflar, resimler ve mimari çizimler yer almaktadır. Adalar’ın mimari yapısını, sosyal yaşamını ve doğal güzelliklerini gözler önüne seren bu görseller, okuyucunun adaların tarihine daha derinlemesine bir yolculuk yapmasını sağlamaktadır.
Kitapta, Bizans İmparatorluğu’nun egemenliğinin devam ettiği on yüzyıldan fazla bir dönem boyunca adaların tarihinde iki farklı devre ayırt edilmektedir. Bu bakımdan manastırlar ve deniz ortasında inzivaya çekilen papazlar tarih sayfaları içinde adaların geçmişteki “parlak dönemini” yansıtırlar. Bizans devrinin erken tarihlerinden itibaren, papazlar dışında adalara yerleşen diğer grup sürgün edilen hanedan üyeleriyle, üst düzeydeki ruhani liderlerdir.
Adalar’da atlar, ulaşım ve günlük yaşamın önemli bir parçası olmuştur. 2000’li yılların başında Adalar’daki atların sayısı 1200’e kadar ulaşmıştır. Ancak 2019 yılında yaşanan ruam salgını ve ardından faytonların kaldırılması kararı, at nüfusunda ciddi bir azalmaya neden olmuştur. Atlar, ada kültüründe önemli bir yere sahip festivallerde ve etkinliklerde de yer almıştır. Örneğin, her yıl düzenlenen Geleneksel At Yarışları, ada halkı için önemli bir sosyal ve kültürel etkinlik olmuştur.
“Dünden Bugüne Adalar” kitabı, Adalar tarihi üzerine yazılmış en kapsamlı çalışmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Kitap, adaların tarihine, coğrafyasına ve kültürüne ilgi duyanlar için önemli bir kaynak niteliği taşımaktadır. Özellikle İstanbul Adaları’nın tarihsel macerasını, tabii güzelliğini ve sosyal hayatını ele alması, kitabı değerli kılmaktadır.
Pars Tuğlacı’nın “Dünden Bugüne Adalar” kitabı, İstanbul’un Prens Adaları’nın tarihini ve kültürel zenginliğini detaylı bir şekilde ele alan önemli bir kaynaktır. Kitap, Bizans döneminden başlayarak günümüze kadar adaların geçirdiği değişimleri, sosyal ve ekonomik yapısını, mimarisini ve kültürel yaşamını inceleyerek okuyucuya kapsamlı bir bilgi sunmaktadır. Kitapta yer alan görseller, özellikle eski haritalar, fotoğraflar ve çizimler, adaların tarihine görsel bir boyut kazandırarak okuyucunun konuyu daha iyi anlamasını sağlamaktadır. “Dünden Bugüne Adalar”, adaların tarihine, coğrafyasına ve kültürüne ilgi duyan herkesin yanı sıra İstanbul tarihine ilgi duyanlar ve araştırmacılar için de değerli bir kaynaktır.
