İstanbul’un incisi Adalar’da yıllardır kaderine terk edilen Rum Yetimhanesi ve Taş Mektep binası için İstanbul Büyükşehir Belediyesi harekete geçti. İki tarihi eser ayağa kaldırılıyor!
Sözcü gazetesinden Özlem Güvemli’nin haberine göre, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) şirketlerinden BİMTAŞ, Avrupa’nın birinci, dünyanın ikinci en büyük ahşap yapısı Rum Yetimhanesi’nin dijital belgeleme çalışmalarını üstlendi. İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı da Taş Mektep binasını restore edecek. İstanbul Rum Patrikliği’ne ait olan Rum Yetimhanesi, 1898-1899 yılları arasında İstanbul Arkeoloji Müzesi, Osmanlı Bankası, Düyun-ı Umumiye binalarının da mimarı olan Alexandre Vallaury tarafından yapıldı.
Ahşap yapı, 23 bin metrekarelik bir bahçenin içinde yaklaşık 3 bin metrekare üzerinde yükseliyor. Fransızlar tarafından casino-otel olarak işletilmek üzere inşa edildi ancak bu şekilde işletilmesine izin çıkmadı. 1903 yılında Sultan Abdülhamid‘in katılımıyla Prinkipo Rum Yetimhanesi ismiyle açıldı. Birinci Dünya Savaşı’nda askeri okul öğrencileri, Alman askerleri ve Rus göçmenler tarafından kullanıldı.
1964’e kadar yetimhane olarak işlevini sürdüren tarihi bina önce boşaltıldı, 1977’de kapatıldı. İstanbul Rum Patrikliği, 2010’da AİHM’e açtığı davayı kazanarak, binanın mülkiyetini yeniden kazandı. 2017 yılında Europa Nostra Türkiye tarafından “Tehlike Altındaki 7 Kültürel Miras Programı”na sunulan yetimhane, 2018’de bu listeye girdi.
Yıllardır kaderine terk edilmiş durumda olan adeta harabeye dönen tarihi yetimhane binasını yeniden gün yüzüne çıkarmak için patrikhanenin başlattığı çalışmalara Büyükşehir Belediyesi de destek olma kararı aldı. BİMTAŞ, ağustos ayında ahşap yapının dijital belgeleme, ölçümleme ve rölöve çalışmalarına başladı. Tarihi binanın genel durumu tehlike arz ettiği için lazer tarama ve drone gibi uzaktan algılama metotları kullanıldı. Çalışmalar kapsamında binanın dijital ikizi oluşturuldu, yapının ayrıntılı fotoğrafları çekilerek belgelendi. Yapının nasıl kullanılacağına Patrikhane karar verecek.
Büyükada’nın başka bir simge yapısı olan Taş Mektep binası için de İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı restorasyon çalışması başlattı. 150 yıllık tarihi yapı; İskenderiye Patriği Sofronios’un yazlık evi olarak 1870’li yıllarda inşa edilmişti. 1922-1967 yılları arasında Büyükada İlkokulu olarak hizmet verdi. 1967 yılından itibaren kullanım dışı kalan kagir yapı şu an harap durumda.
Avrupa kıtasının en büyük ve en görkemli ahşap binası, Büyükada’nın Manastır Tepesi’nde bulunuyor. 206 odası var. 3 kısımdan oluşuyor. Yan bölümleri 6, ana bölümü 5 katlı.
İBB, Taş Mektep’i İstanbul’un kültür varlıkları içine dahil ederek kültür turizmine kazandırmayı planlıyor. Hafta içinde Taş Mektep binasında incelemelerde bulunan Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, çalışmaların en kısa zamanda bitirilmesi talimatını verdi. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Mahir Polat, alandaki çalışmaların bir yıl içinde tamamlanacağı bilgisini paylaştı. İmamoğlu, Fethi Okyar’ın adını taşıyan koroyu da ziyaret etti, Okyar’ın ailesiyle biraraya geldi.
