Büyükada denilince aklıma önce sarı mimozalar gelir. Ardından kırmızı begonviller, pembe beyaz zakkumlar ve bahçelerdeki pembe beyaz ortancalar gözümün önüne gelir. İlkbahar geldiğinde Kadıyoran Yokuşu boyunca her yer bu çiçeklerle dolar. O zamanlar bu güzellikleri yerinden koparıp demet yaparak iskelede satanları görünce içim burkulur. Çünkü çiçek yerinde güzeldir; dalında, toprağında, kendi rüzgârı ve kuş sesleriyle birlikte anlam kazanır.
Sonbaharda yapraklar dökülür, yollar sarı, kırmızı ve kahverengi kurumuş yapraklarla kaplanır. Yağmurlar başlar, sular yolları yıkar, yaprakları denize taşır. Ormanlık alanlara yaz aylarında girmek artık yasak; bu sayede günübirlikçilerin piknik ateşi yakma riski de azalmıştır. Yöneticiler bu konuda çok yerinde bir karar almışlardır. Kışın ardından ağaçlar ve çiçekler yeniden canlanır, ada tekrar renklenir.
Hristos Tepesi’nin ormanları ve çayırlarında kısa saplı, küçük yapraklı, sarı, kırmızı ve mavi renkli kır çiçekleri açar. Bu mütevazı doğa örtüsü, adanın sessizliğine zarif bir renk katar. Her biri, Büyükada’nın doğasına sinmiş huzurun birer parçasıdır.
Büyükada’nın Ağaçları
Büyükada’nın bitki örtüsünü yalnızca çiçekler değil, görkemli ağaçlar da oluşturur. Adanın yüksek kesimleri —özellikle Hristos Tepesi ve Nizam sırtları— Kızılçam (Pinus brutia) ve Fıstıkçamı (Pinus pinea) ormanlarıyla kaplıdır. Bu çamlar, yaz kış yeşil kalır; reçine kokuları adanın havasına karışır.
Adanın iç yollarında Serviler (Cupressus sempervirens) sessiz birer bekçi gibidir. Özellikle eski mezarlıkların çevresinde yükselirler. Akasya ağaçları ilkbaharda sarı çiçekleriyle adanın havasına tatlı bir koku yayar. Defne (Laurus nobilis) ve zeytin ağaçları Akdeniz’in sıcak ruhunu taşır; dut, erik, incir, ayva, kayısı ve nar gibi meyve ağaçları da eski köşklerin bahçelerinde yaşamaya devam eder.
Bazı evlerin önünde hâlâ yaşlı fıstık çamları ya da gövdeleri kıvrılmış sakız ağaçları bulunur. Bu ağaçlar, adanın belleğinde yer etmiş sessiz tanıklardır. Gölgesinde oturan, kitabını okuyan, bisikletini park eden herkesin farkında olmadan onlardan bir parça huzur aldığı söylenebilir.
Haluk Direskeneli
⸻
Dipnotlar:
1. Mimoza (Acacia dealbata): Büyükada’nın simge çiçeklerinden biridir; Şubat sonu ve Mart başında açar.
2. Begonvil (Bougainvillea): Ada evlerinin duvarlarını saran, yazın göz alıcı renkleriyle tanınan bir süs bitkisidir.
3. Zakkum (Nerium oleander): Akdeniz iklimine özgü, gösterişli ancak zehirli bir bitkidir.
4. Hristos Tepesi: Adanın en yüksek noktalarından biridir; çevresindeki ormanlık alan, doğal bitki çeşitliliği açısından zengindir.
5. Kızılçam ve Fıstıkçamı: Adaların orman dokusunu oluşturan iki temel çam türüdür; özellikle Fıstıkçamı tohumları (çam fıstığı) ekonomik değere sahiptir.
6. Servi ve Defne: Mezarlık ve ibadet alanlarının çevresinde sıkça görülür; Akdeniz ikliminin kalıcı ağaçlarıdır.
⸻
