Bir tür virüsün (influenza virüsü), solunum yollarına yerleşip, burada çoğalarak neden olduğu, hastanın hapşırması ya da öksürmesi sonucu başkalarına geçen, bulaşıcı bir hastalıktır. Virüs, vücuda girdikten 1-2 gün sonra hastalığın belirtileri görülmeye başlar. Yerleştiği yerde çoğalmaya başlar. Daha sonra başka yerlere de yayılır ve bütün vücudu etkiler.
Her sene bir çok insanın ölümüne bile yol açabilen ciddi bir hastalıktır. Yılın 1-2 ayı mutlaka grip salgını ortaya çıkar. Her yüz kişiden en az 10’u bu hastalığa yakalanmaktadır. Sağlıklı kişilerde, 10 gün içinde hastalık iyileşir; fakat bağışıklık sistemi zayıf ya da hasta olanlarda çok tehlikelidir.
Çok kolay ve hızlı bulaşan bir enfeksiyondur. Kişi hapşırdığında ya da öksürdüğünde virüs su damlacıkları halinde havada yayılır. Aynı ortamda bulunan kişilerin bu havayı solumasıyla virüs burundan solunum yollarına girer ve buraya yerleşir. Böylece sağlıklı kişi de bu enfeksiyonla tanışmış olur. Bu virüsün az bir miktarı bile gribe yol açabilir. Vücuda girdikten sonra ortalama 2 gün kuluçka süresi vardır. Bu süre kısa olduğundan çok çabuk yayılır.
Bu influenza virüsünün A ve B tipleri grip yapan çeşitleridir. Fakat şöyle bir durum vardır; bu virüs çoğalmaya başladığında, yapısında bulunan proteinler değişim göstermektedir. Aşılar da bu proteinlere göre yapıldığından, bu proteinlerin sürekli bir değişim göstermesi, hem grip aşısının koruyuculuğunu azaltmakta, hem de vücudun uzun süreli bağışıklık oluşturmasını engellemektedir.
İşte bu yüzden grip salgınları da ortaya çıkar. Yapısı değişen virüslere karşı bağışıklığın çok az olması hastalığın çok ciddi sağlık sorunlarına yol açmasına neden olmaktadır.
Virüs, vücuda girdikten yaklaşık 2 gün sonra belirtileri ortaya çıkar. Kişi, aşırı derecede halsizdir. Grip geçtikten sonra bile bir kaç hafta bu halsizlik devam eder. Ateş yükselmiştir ve titreme görülür. Bunlara baş ve karın ağrısı eşlik etmektedir. Hastanın günlük işlerini etkileyecek düzeydedir. Kuru bir öksürük görülür. Bunların dışında, eklem ve boğaz ağrıları, iştahsızlık, burun akıntısı, hapşurma, baş dönmesi de grip hastalığında görülebilir.Çocuklarda bu duruma kusma ve ishal eşlik edebilir. Bu belirtiler görülmeye başlandıktan yaklaşık 7-8 gün sonra azalır ve ortadan kalkar.
Gribin bulguları; Özellikle ateş/titreme hissi,kas ve eklem agrıları, kuru öksürük,boğaz ağrısı,burun akıntısı,burun tıkanıklığı,baş ağrıları, ciddi derecede bitkinlik ve halsizlik bulgularıyla hastalık kendini gösterir.Fakat diğer solunum yolu hastalıkları ya da soğuk algınlığı gibi durumlarda da aynı bulgular görülebilir. Gribin temel bulgularıyla bunlardan ayırt etmek mümkündür. Kuru öksürük, ateş, kas ve eklem ağrıları sıklıkla gripte görülür. Ayrıca grip, bütün vücudu etkilemektedir.
Grip tedavisine hekim muayenesi olmadan kendi kendimize asla başlanmamalıdır.Grip tedavisinde, virüsün neden olduğu bulguları ortadan kaldırmaya yönelik tedavi hekim tarafından uygulanır. Tedaviye belirtiler ortaya çıktıktan hemen sonra başlanması çok önemlidir. Böylece hastalığın süresi kısaltılır ve belirtiler şiddetlenmeden ortadan kaldırılır.
Hastalık, 1 hafta sonra geçmeye başlar. Bu zaman içinde, beslenmeye biraz daha fazla dikkat etmek gerekir. Grip hastalarının mutlaka dinlenmeleri gerekir. Bol sulu besinlerle beslenmek iyileşmeyi hızlandırır.
Toplumda antibiyotik kullanımının gribi iyileştirdiği düşüncesi vardır. Bu çok yanlıştır çünkü antibiyotikler virüse etki etmezler. Ayrıca sıklıkla antibiyotik kullanmak, bakterilerin direnç kazanmasına neden olur.
Bunun dışında kendi sağlığınız ve toplum sağlığı için bazı şeylere dikkat etmeniz gerekir.
Bulaşıcı bir hastalık olduğundan işinize birkaç gün ara verilmesi gerekir
Öpüşmeden, hatta tokalaşmaktan dahi uzak durmak gerekir.
Hasta olanlar Hapşırırken ve öksürürken ağzını ve burnunu kağıt mendille kapatmalılar
Grip belirtileri olan insanlar etrafımızda bulunduğunda öksürük hapşırık vb belirtileri olan varsa bizde ağzımızı ve burnumuzu kapatıp (mendil bere atkı vb ) mümkünse 1 metre enaz uzağında duralım.
Kullandığımız mendilleri çöp kutusuna atmalıyız
Ellerimizi sık sık sabunlayıp ve başkalarının eşyalarıyla temas etmekten kaçınmalıyız.
Kirli ellerle göz,ağız ve burnumuza dokunmaktan kaçınalım
Vücudumuzun direncini artırıp hastalıga engel olmak için; sağlıklı beslenmeye ve uyumaya,yeterli sıvı tüketmeye,fiziksel aktiviteler yaparak sağlıklı yaşama dikkat edelim
Mecbur kalmadıkça, toplum içinde kalabalık yerlerde bulunmamaya özen göstermelisiniz.
Grip virüsünün, çok sık değişen bir yapıya sahip olduğunu söylemiştik. Bu yüzden yüzde yüz koruyucu bir aşı geliştirilememiştir. Ama yinede aşı olmak hastalığa yakalanmanızı engelleyebilir ya da daha az şiddette hastalığı geçirmenizi sağlar. Aşı, genelde sonbaharda uygulanmaya başlar.
Grip aşısı 6 aylık bebeğe uygulanabilir. Ayrıca hamile kadınlarda ilk üç aydan sonra yapılabilir.
Bunların dışında
Bağışıklık sistemi zayıf olanlar,
60 yaş üzerindeki kişiler,
Yaşlı bakımevi ve huzuırevinde kalan kişiler
Astım dahil Kronik akciger ve kalp-damar sistemi hastalığı olanlara
Hastane ortamında çalışan personeller,
Sağlık çalışanları,
Kronik bir hastalığı olanlar,(Şeker hastaları,kronik böbrek yetmezliği olanlar vb)
insanlarla yakın temas içinde olan kişilerin aşı yaptırmaları gereklidir. Bu kişiler yüksek risk grubundadır.
Grip oldum ne yapmalıyım ?
Grip olduğumuz zaman hekime müracat edelim,hekim tavsiyelerine göre gerekli olan ilaçları kullanalım.Antibiyotikler gribi tedavi etmezler bu nedenle hekim tavsiyesi dışında antibiyotik kullanmayalım.
Kimler Grip Aşısını Ücretsiz yaptırabilir ?
65 yaş ve üzerindeki kişlere,
Yaşlı bakımevi ve huzurevinde kalan kişilere
Astım dahil kronik akciger ve kalp damar hastalığı olanlar
Şeker hastalarına,
Kronik böbrek yetmezliği olanlara,
Bağışıklık sistemi baskılanmış olanlara,
6- ay 18 yaş arasında olup uzun süreli aspirin kullananların grip aşısı ücretleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmaktadır.Bu kişiler hekime başvurarak reçete ile eczanelerden aşılarını alabilirler.
Kimler Grip aşısı yaptırmamalı?
Yumurta alerjisi olanlar (yumurta yediğinde ciddi alerjik reaksiyon geçirenler )
Geçmişte grip aşısı uygulamasıyla ciddi alerjik reaksiyon geçirmiş olanlar
6aydan küçük bebekler grip aşısı yaptırmamalıdır.
Orta dereceli ya da ciddi ateşli bir hastalık geçirmekte olanlar geçirdigi hastalığın belirtileri azaldıktan sonra aşılanmaları daha uygun olacaktır.
Adalar Toplum Sağlığı Merkezi