“…Belki de , bu yazının ana nedeni bu. Heybeliada Deniz Lisesi’nde 1932-1936 yıllarında yasamış, bugün hocalarının bile isimleri bilinmeyen öğrencilerin o günkü sevinçlerini yeni nesillere aktarmak. Deniz Lisesi’nin zaman tünelinde içine girip sizlere o günleri göstermek. Atatürk’ün, İnönü’nün , Fevzi Çakmak’ın okulu ziyareti ile ilgili birkaç anı ve nadir bir iki resmi paylaşıp bu anıları biraz süslemek işte hepsi bu...” diye kaleme almış Cem Özmeral…
Hikayeyi rahmetli babam kardeşim Mustafa’ya anlatmış. Babam Deniz Lisesi’nde ikinci sınIfta iken Atatürk Heybeliada’yı ziyarete gelir. Yıl 1934’dür. Deniz lisesi öğrencileri Atayı görebilmek için ön sıralarda yer kapmaya çalışırlar. Atatürk o gün Deniz Lisesi’nde kısa bir müddet kalır, ama giderken okul komutanı ve etrafındaki erkan’a bir arzusunu iletir.
Cumhuriyetin göz bebeği askeri öğrenciler, laik Cumhuriyetin teminatıdır. Kışlanın ve okulun içinde bir caminin bulunması doğru değildir. Cami en kısa zamanda okulun dışına çıkarılmalıdır. Belki lise binaları, komutanlık binası ve tek minareli cami 1834 den beri burada görevlerini beraberce sürdürmektedir ama onuncu yılını yeni tamamlamış laik Türkiye Cumhuriyeti’nde, Cami ve Devletin yeri ayrıdır.
Gene babamın naklettiğine göre, Atatürk’ün arzusu emir telakki edilir ve birkaç gün içinde cami garnizon sınırları dışında yeni bir yere taşınır. Kardeşimin de yazdığı bu konuda bende ufak bir araştırma yaptım. Sonunda internette aradığım bilgiye ulaştım. Ata’nın denizi ve denizciliği ne kadar sevdiği malum. Yüzmeyi, kürek çekmeyi, yelken yarışlarını takip etmeyi çok severmiş. Ankara’ya giderken bile motor yada yatla önce Yalova’ya uğramayı ihmal etmezmiş. İstanbul’a gelen bütün yabancı devlet başkanlarını motoru ile boğazda dolaştırmaktan büyük bir zevk alırmış. İnternette bu bilgiler içinde dolaşırken Atatürk’ün bütün deniz seyahatlerini kronolojik bir sırayla içeren bir sitede onun ilk Heybeliada seyahati ile şu bilgiye rastladım;
Atatürk’ün, öğleden sonra Ertuğrul yatı ile Tuzla’dan Dolmabahçe Sarayı’na gelişi.
11 Eylül 1934 .
Atatürk’ün akşamüzeri motorla Heybeliada’ya geçerek İsmet Paşa’nın köşkü’ne gidişi, Akşam Dolmabahçe Sarayı’na dönüşü.
Evet tarih tutuyordu. Anlaşılan Atatürk İsmet Paşa’nın yazlık evine ziyarete gelmiş, buradan da Deniz Lisesi’ni ziyaret etmişti. Bu ziyaret önceden planlanmamış olmalıydı çünkü bu ziyaretle ilgili resimlere ne babamın albümünde nede başka yerlerde rastladım. Ama babamın albümünde arkasına tarih atılmamış iki solgun resim dikkatimi çekti. Kıyıya yanaşmış bir kayık yada vapurdan çekilmiş iki resimde adeta bir birinin kopyası idi. Solda komutanlık binası, ortada cami, sağda ise lise binası. İki resim arasındaki tek fark, ikinci resimde caminin minaresinin olmayışı idi. Bu da babamın anlattıklarına uyuyordu, cami okul dışına çıkarıldıktan sonra minaresi kaldırılan bina kütüphane olarak kullanıma açılmıştı.
Sonra bu iki resmi, 2007’nin o güneşli Eylül günü Adalar vapurundan çektiğim resimle karşılaştırdım. Bu resimde aradan geçen yetmiş küsur seneye rağmen diğerlerinden fazla bir farkı yoktu. Komutanlık binası ve lise binası yerli yerinde duruyordu. Ortadaki bina artık tümüyle yoktu. Burada bina boyunda servi ağaçları, hemen yanlarında gönderde dalgalanan bir Türk bayrağı görünüyordu. Resmin en sağındaki futbol sahasına ise duvarları modern resimlerle süslenmiş yeni bir bina ilave edilmişti.
Sonra önünden vapurla geçerken gördüğüm, beyaz ahşap evlerin arasındaki cami aklıma geldi. Resimde görülmüyordu ama iskelenin hemen yakınlarında tepelerde bir yere taşınmış kiremit renkli minareli küçük bir cami ada sakinlerinin manevi ve dini ihtiyaçlarına dün olduğu gibi bugünde cevap vermeye devam ediyordu.
T.C. İstanbul Muftülüğü’nün web sitesinden aşağıya aldığımız bilgiler Heybeliada Camii’nin kuruluş tarihini doğruluyordu:
HEYBELİ ADA CAMİ
YAPTIRAN : Kazaskar Abdulkadir Efendinin eşi
YAPILIŞ TARİHİ : 1935
MİMARI : –
ADRESİ : Ümit Sokak No: 3 Heybeliada
1934 yılı camii var
1935 yılı camii yok
