Kanser önlenebilir bir hastalıktır! Erken teşhis hayat kurtarıcıdır!

Vücuttaki dokulardan birine ait bir veya birkaç hücrenin normal özelliklerinin dışında bir değişim göstermesi ve kontrolsüz çoğalması ile meydana gelen kanser, çağımızın en önemli hastalıklarından biridir ve tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer almaktadır. Kansere bağlı ölümlerin çoğu bu kontrolsüz çoğalan hücre topluluklarının hayati organlarda oluşturduğu hasarlar ve fonksiyon bozuklukları sonucu geliştiğinden, hastalığın erken dönemde yakalanarak tedavi edilmesi hayati önem taşımaktadır. Bu amaçla çeşitli tarama ve erken tanı yöntemleri geliştirilmiştir.

Kanserin temel tedavi yöntemleri arasında cerrahi tedavi, kemoterapi, radyasyon tedavisi ve hormonoterapi gelmektedir. Son yıllarda geliştirilen ve kanserli hücrelerin moleküler özellikleri belirlenerek kişiye özgü tedavi imkanı sağlayan hedefli tedaviler ve akıllı moleküller ise hastalığın doğal seyrini tamamen değiştirmiştir. Güncel tedavilerin her geçen gün artması ile kanseri hipertansiyon veya diabet gibi kronik bir hastalık durumuna getirme çabaları sonuç vermeye başlamıştır. Ancak tüm bu gelişmelere karşın kanser halen ölümcül bir hastalık olarak ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaya devam etmektedir.

Bu noktada kanserin tedavisinden daha önemli bir noktaya dikkat çekmek önemlidir; bu da kanserden korunma ve erken teşhistir.

*Sigara,

*dengesiz beslenme,

* obezite

* kontrolsüz olarak güneş ışınlarına ve kimyasallara maruz kalmak kansere neden olan faktörlerin %90′ ını oluşturmaktadır.

Bu nedenle sigara içilmemesi, eğer içiliyorsa derhal bırakılması, doğal ve dengeli beslenmenin tercih edilmesi, fazla kiloların verilmesi ve düzenli egzersiz yapılması, güneş ışığından optimal yararlanılması ve aşırıya kaçılmaması kimyasal maddelerle temas edilmesi gereken durumlarda koruyucu kıyafetler giyilmesi  kanserden korunmada alınacak temel önlemlerdir.

Kanserden korunma kadar önemli olan bir diğer kavram ‘erken tanı’dır. Toplumdaki alışılagelmiş kanaatin tersine erken teşhis konduğu takdirde kanser bütünüyle tedavi edilebilir bir hastalıktır. Birkaç istisna dışında hemen hemen bütün kanser türlerinde hastalığın erken dönemde yakalanması yarar sağlamaktadır. Günümüzde tanı yöntemlerindeki gelişmelerin artması bir çok kanser türünün daha erken evredeyken yakalanmasına olanak tanımaktadır. Bu amaçla en sık görülen kanser türleri olan meme, serviks (rahim ağzı), prostat, cilt ve kolon-rektum (barsak) kanserlerine yönelik tarama programları uzun yıllardır ülkemizde ve dünyada kullanılmaktadır. Yılda bir kez yaptırılacak çok basit ve ekonomik tetkikler olan olan mammografi, smear testi ve PSA testi ile sırasıyla meme, serviks ve prostat kanserinin erken tanısı ve kesin tedavisi mümkündür. Yine hem kadınlarda hem erkeklerde periyodik olarak uygulanacak dışkıda gizli kan testi ve endoskopik inceleme (kolonoskopi) kolon-rektum kanserinin, düzenli dermatolojik muayene ise cilt kanserinin erken tanısına olanak sağlamaktadır.

Kanserden korunmak kanser tedavisinden her zaman daha kolay ve daha ucuzdur. Kanserle ilgili bildiklerimizin artması ve erken tanı-tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi ile artık kanserle mücadelede daha güçlü hale gelebiliriz.

Kanser önlenebilir bir hastalıktır! Erken teşhis hayat kurtarıcıdır!

KİMLER KANSER RİSKİ  ALTINDA YAŞIYOR

Meme ve yumurtalik kanserleri, kadinlarda en çok görülen türlerinin basinda geliyor. Gen testleriyle, bazı meme ve yumurtalık kanserleri riski önceden saptanabilmekte .

Kadin saglıgını tehdit eden hastalikların basinda gelen meme ve yumurtalik kanserlerinde ailevi etkenlerin rolü büyüktür. Artık bazı gen testleri ile bu riski tasıyan kadınları önceden belirlemek ve gereken önlemleri almak mümkün.

Meme ve yumurtalık kanserleri, kadınlarda en çok görülen kanser türlerinin basında geliyor. Ö Kırklı yaslardan sonra kadınların yaklasik %10 kadarında meme, %1.4’ünde ise yumurtalık kanseri olusuyor. Meme ve yumurtalik kanserlerinin nedeni kesin olarak bilinmiyor. Ancak bu kanserlerin yaklasik % 10’unu ailesinde daha önce meme ve yumurtalik kanseri olanlarda olusturuyor.
“Ailelerinde 2 veya daha fazla birinci derece yakınında yumurtalik kanseri olanlarin yumurtalık kanserine yakalanma olasılıgı belirgin olarak artar. Ailevi yumurtalık kanserlerinin önemli bir bölümü ailede kusaktan kusaga geçen genetik hasarlar sonucunda ortaya çıkmaktadır.

HASARLI GENLER

Bir ailede son 3 kusak içinde 2 veya daha fazla meme ve yumurtalik kanseri olmasi iki olasiliga isaret ediyor. Birincisi tesadüfi sebepler. Ikinci olasilik ise, ailede meme ve yumurtalik kanseri ile iliskili bazi genetik hasarlarin olmasi ve bu genlerin aile bireylerine kusaktan kusaga yayilmasidir. Bu  gen hasarlari bazi laboratuar arastirmalar ile saptanabilmektedir.

GEN TESTLERI

Bir ailenin kadın bireylerinde kanser olma olasılıg:

bu kadinlara özellikle 35 yasindan sonra 6 aylik araliklar ile bazi testler yapilarak hastaligin erken dönemde yakalanması saglanabilir. Kısacası genetik arastırma yapılmasındaki amaç; ailevi meme-yumurtalik kanserlerinin olusumunu önlemek veya hastaligi erken dönemde tanımaktir.

KIMLER RISK ALTINDA?

Bu gen testleri kanser riskini önceden saptamak gibi önemli bir özellige sahip. Elbette genetik arastırmaların yapılmasının  kuralları var.

Öncelikle bu testlerin sadece risk tasiyan kadinlara yapilmasi gerekiyor. test yapılmasi önerilen kadinlar
Ailesinde 50 yasindan önce 2 veya daha fazla akrabada meme kanseri olanlar
Ailesinde 50 yasindan önce bir meme kanseri ve bir veya daha fazla over kanseri olanlar
Ailesinde 50 yasindan sonra bir veya fazla over kanseri ve ailede 2 veya fazla over kanseri olanlar
Ailesinde erkek meme kanseri ile birlikte over ve meme kanserleri olanlar

Vücudunuzda hastalıklarla ilgili herhangi bir bulgu olması durumunda Aile Hekimliklerinize müracat edip konu ile ilgili ayrıntılı muayenenizi olmanız ve ilgili birimlere teşhis ve tedavi için hekiminiz tarafından yönlendirilmeniz gerekmektedir.

Adalar Toplum Sağlığı Merkezi
EĞİTİM ŞUBESİ