31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü ve Sigaranın Sağlığa zararları

Tütün kullanımının sağlığa zararları konusunda kamuoyunu bilgilendirmek ve toplumsal bilinç ile farkındalık oluşturmak amacıyla 1987 yılından bu yana tüm dünyada ‘’31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü’’ olarak kutlanmaktadır.

Bu günde sigara kullanan kişilerin 24 saat süreyle sigarayı bırakmaları teşvik edilmektedir. Yapılan çalışmalar, içilen 1 sigaranın hayatın ortalama 11 dakikasını kısalttığını göstermektedir. Her yıl ülkemizde 100 binden fazla kişi (bütün ölümlerin dörtte biri) doğrudan tütün kullanımına bağlı bir hastalıktan yaşamını kaybetmektedir. Sigara kan dolaşımı ve damarları, kalp sağlığını, ağız sağlığını tehdit etmektedir. Erkeklerde tüm kanser türlerine bağlı ölümlerin % 35’inin, kadınlarda ise % 15’inin nedeni sigaradır. Akciğer kanserine bağlı ölümlerin % 90’ının nedeni yine sigaradır.

Tütün tüketimi dünyada önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelmektedir. Tüketicilerin yaklaşık yarısının ölümüne neden olan ve ne yazık ki tüketimi yasal olan bu zararlı maddeye genellikle 15 yaş öncesi başlanmaktadır. Dünyada 10-24 yaş arası gençlerin sayısı 1,8 milyardır. Bu genç nüfusun da %85’inden fazlası gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır. Çocukluk çağlarında ağır hastalıklar geçirmemiş iseler, bu genç nüfusun büyük çoğunluğu sağlıklıdır. İkna edilebilir, kolay etkilenebilir özellikleri nedeniyle de gençler tütün endüstrisinin hedef kitlesidir. Nikotin yüksek bağımlılık yapan bir madde olduğundan bir kez tütünü deneyen çocuk ve gençlerin çoğu yaşam boyu tütün bağımlısı haline gelirler. Çocuk ilk sigarasını ne kadar erken yaşta denerse, o kadar uzun süre düzenli tütün tüketicisi olacaktır ve sigarayı daha zor bırakan grupta yer alacaktır. Sigara içenlerin dörtte biri tütün kullanımına 10 yaşından önce başlamaktadır. Dünya Sağlık Örgütü başta olmak üzere, tütün karşıtı çalışan bütün bilim insanları da bu tehlikenin farkındadır.

Tütün, dünyada önlenebilir ölüm nedenleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Günümüzde tütün ve tütün ürünleri her on erişkinden birinin ölüm nedenidir. Tütün, yarattığı sağlık sorunlarının yanı sıra ekonomik ve sosyal gelişmeyi de engellemektedir.

Dünyada yoksul aileler gelirlerinin %10’unu tütün tüketimi için harcamaktadırlar. Dünyada en sık tüketilen tütün ürünü sigaradır. Sigaranın yanı sıra, nargile, pipo, puro, tütün çiğneme de bilinen diğer tütün ürünleri arasında yer almaktadır. Tütün içimi yalnızca içicilerin değil tütün kullanmayan, ancak tütün dumanına maruz kalan bütün bireylerin sağlıklarını da tehdit etmektedir.

Dünyada 5,4 milyon insan yani her 6 saniyede bir kişi tütün tüketiminden kaynaklı nedenlerle hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde sigaranın sebep olduğu ölümlerin sayısı trafik, terör, iş kazasına bağlı diğer ölümlerin toplamından 5 kat daha fazladır.

Sigara tiryakiliği en öldürücü toplumsal zehirlenme olayıdır. Her bir sigarada vücut için zehirli, tahriş edici, kanser yapıcı ve kanserin ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı 4000 den fazla kimyasal madde bulunmaktadır. Bunlardan en az 81 tanesinin doğrudan kansere sebep olduğu ispatlanmıştır.

Sigaranın başlıca zararları:

Ağız kokusu yapar, diş ve diş eti hastalıklarına yol açar.

Dudak, yanak ve gırtlak kanserine neden olur.

Hatta sigarayı yakmadan dudağında taşıyan yada tütün çiğneyenlerde de ağız için kanserlerine sebep olur.

Dilde, tat alma duyusunda bozulmaya sebep olur.

Beyin hücrelerinin ölümüne yol açar. Öğrenme bozuklukları, hafıza zayıflığı ve erken bunama nedenidir.

Göz merceğinin saydamlığının azalmasına yani katarakta sebep olur.

Cildin yapısının bozulmasına neden olur. Leke ve kırışıklık oluşur. Selülitlere sebep olur.

Burunda koku alma duyusu azalır.

Sinüzit, farenjit, bademcik ve orta kulak iltihabı gibi üst solunum yolu hastalıklarına yol açar.

Damar sertliğini hızlandırır. Beyin ve kalpte damar tıkanıklığına neden olur. Kalp krizi ve tansiyon yükselmesi görülür.

– Erkeklerde iktidarsızlığın başlıca sebeplerindendir. Ayrıca mesane kanserinin önemli nedenlerindendir.

– Akciğerlerde çeşitli hasarlara, astım ve kronik bronşit gibi hastalıklara neden olur. Bronşlarda ve akciğerlerde birçok çeşit kanserin oluşmasına neden olur.

– Gastrit, ülser ve reflü hastalığına sebep olur. Mide ve yemek borusu kanserine yol açar.

– Gebelikte tüketilen sigara düşük doğumlara ve bebekte gelişme geriliğine neden olur.

– Erken menopoz ve rahim kanserinin sebebidir.

– Parmaklarda sararmaya ve tırnaklarda zayıflamaya yol açar.

– Kemik erimesine neden olur.

– Vücutta yorgunluk, uykusuzluk hali, stres, gerilim, performansta düşme ve reflekslerde azalmaya sebep olur.

– Hastalık, yara ve ameliyat tedavileri uzun sürer.

– Kullanılan ilaçları etkisizleştirebilir.

– Bütçenize yük olur, çevre kirliliğine yol açar, yangınların en önemli sebeplerindendir.

– Çocuklarınız kanseri önleyen genlerden yoksun olarak dünyaya gelmesine sebep olur.

– Sigara içen kişilerin çocuklarının da sigaraya başlama oranı içmeyenlere göre daha fazladır.

SAĞLIK BAKANLIĞI SİGARA BIRAKMA HATTI ALO 171

Dilerseniz, telefonunuzdan  171’i tuşlayarak ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı’nı arayabilir, 182’yi tuşlayarak Merkezi Hastane Randevu Sistemi’nden randevu talep edebilirsiniz.

Danışma hattına gelen çağrılar, sigara bırakma konusunda eğitim almış operatör aracılığı ile 7/24 saat hizmet verecek şekilde karşılanmaktadır.

Ayrıca, ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı’nı arayarak sigarayı bırakmaya karar vermiş danışanlara, sigara bırakma planı çerçevesinde belli aralıklarla geri dönüş aramaları yapılarak kişinin takibinin yapılması sağlamaktadır.

 sigarabirakma@saglik.gov.tr adresine e-posta aracılığı ile ulaşabilirsiniz.

Sağlık Bakanlığı  Sigara bırakmak isteyenlere destek olmak için neler yapmakta ?

Bu kapsamda alınan önlemlerle vatandaşların sigaraya başlamaları azaltıldığı gibi sigarayı kullanan ancak bırakmak isteyen kişi sayısının da arttığı tespit edildi. Bu kapsamda sigara bırakmak isteyen vatandaşlarımıza  2009 yılında başlanmış olup 2016 yılı itibariyle 415 Sigara Bırakma Polikliniği’nde hizmet sunulmaktadır.

Ayrıca sigara bırakma tedavisinde kullanılan ancak henüz ülkemizde geri ödeme kapsamında olmayan Vareniklin ve Bupropion etken maddeli ilaçlardan 2010 yılı itibari ile Bakanlık tarafından  satın alınarak hekimlerimiz tarafından tedaviye uygun görülen  sigara bağımlısına ücretsiz olarak sunulmaktadır.Adalar İlçesi sınırlarında müracat edenlere reçetelerinin yazılmış olması durumunda Toplum Sağlığı Merkezimiz Tütün Şubesi tarafından ilaçları temin edilme yoluna gidilmektedir.

Yine 23.02.2015 tarihi itibarıyla Bakanlıkça alımı yapılan ilaçların  ülke genelinde sigara bırakma poliklinikleri  aracılığıyla uygun hastalara ücretsiz olarak ulaştırılması sağlanmaktadır..

Sigara bırakma polikliniklerine başvuran hastaların takiplerinin ve hekimlerce gerekli görülen hastalara verilecek ilaçların dağıtımlarının sağlıklı bir şekilde yapabilmesi amacıyla Tütün Bağımlılığı Tedavisi İzlem Sistemi (TUBATİS) geliştirildi. Bu sistem aracılığı ile polikliniğe başvuran hastalar merkezden takip edilmekte ve ALO 171 sigara bırakma danışma hattı ile desteklenmektedir. Hem poliklinikte verilen hizmet kontrol edilmekte hem de bırakma planı yapılan kişi yılda 6 defa aranıp cesaretlendirici önerilerle sigara bırakma sürecinde kişinin yanında yer alınmaktadır. Sistem üzerinden polikliniklerin başarı durumlarıyla birlikte ilaç stokları da takip edilerek anlık olarak geri bildirim verilmekte ve ilaç sevkiyatı yapılmaktadır.

Sigara bırakmak isteyenlere destek olmak amacıyla kurulmuş olan ALO 171 “Sigara Bırakma Danışma Hattı” Sigarayı bırakmak isteyen kişilere 175 operatörle 24 saat canlı destek vermektedir.Bu aramalarda operatörler, isteyen vatandaşlarımıza sigara bırakma planı yapmakta, sigara bırakma polikliniklerinden randevu alarak gerekli yönlendirmeleri sağlamaktadır.

Plan yapılan kişileri bir yıl boyunca desteklemektedir. Danışma hattı tarafından, kişinin sisteme dahil olmasını müteakiben sigarayı bırakmak isteyen kişi 1. Hafta, 1. Ay, 2. Ay, 3. Ay, 6. Ay ve 12. Ayın sonu olmak üzere yılda en az 6 defa aranarak sigara bırakma çabalarına destek olunmaktadır. Bu kapsamda arayan kişilerden yaklaşık %7’sinin sigarayı danışma hattı desteği ile bıraktığı tespit edilmiş olup bu oran dünya ortalamasının yaklaşık 3-4 katıdır.

Sigaranın zararları konusunda toplumun uyarılması

Bu kapsamda Ülkemizde 2010 yılından beri sigara paketleri üzerinde resimli sağlık uyarıları mevcuttur. Uygulamanın başladığı dönemden bu yana Avrupa Birliğince önerilen resimler kullanıldı. 2012 yılı içinde yaptığımız mevzuat değişikliği ile sigara paketlerinin her iki yüzünde çerçevesiyle birlikte ortalama % 50 yer kaplayan resimlerin oranı, % 65’ten az olmayacak şekilde artırılmıştır.

Sağlık Bakanlığı tarafından 4207 sayılı Kanun  hükmüne göre kapalı alanlarda sigara yasağını çok daha sıkı bir şekilde takip ederek tütünle mücadelede yeni bir dönem başlatılmıştır.

Lokanta, pastane, restoran gibi yerlerin önünde kapalı yerler yapılıyor, ‘Yanları açık’ denilerek sigara içilebiliyor diye düşünülüyor.Üstü kapalı olan, tek bir tarafında bile duvar bulunan yerler kapalı alan sayılmaktadır. Özellikle Toplum Sağlığı Merkezi tütün ve çevre subesi  denetimleri zabıta ve polis eşliğinde  halkımızın dumansız hava sahasından faydalabilmesi için  düzenli sıklıkta yapmaktadır.Adalar Yerleşkesinde gemiler , vapurlar  toplu taşıma araçlarına girmektedir.Sigara ,içilmesi yasak  toplu yaşanan kullanılan alanlar Lokantalar , çay bahçeleri , tüm kapalı işyerleri kamu kurum ve kuruluşları tütün ve tütün ürünlerinin kullanımı yasak olan alanlardır.

Mevcut uygulamada yasak olan yerler

Tütünle Mücadele Eylem Planı’na göre, çocukların faydalandığı tüm açık alanlar, yürüyüş yolları, spor yapılan aletli egzersiz alanlarında da sigara içilmesi yasaktır.

Havaalanı, otobüs terminali, tren garı, alışveriş merkezi, sinema, tiyatro, sağlık kurum ve kuruluşu gibi insanların yoğun olduğu yerlerin giriş kapılarına 5 metre mesafede sigara tüketilmesine izin verilmiyor.

Kamu kurum ve kuruluşlarının açık alanlarının sadece yüzde 30’unda sigara içilmesine izin veriliyor. Aynı kurumlarda sigara içme alanlarının giriş kapısının 10 metre uzağında olması gerekiyor.

       ADALAR İLÇE SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ / TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ