Yassıada’nın Unutulmuş Lordu: İngiliz Baronun Sultan’dan Alıp Şato Yaptırdığı Adanın Hikayesi

19. yüzyılda İstanbul’un yanı başındaki Yassıada, bir İngiliz baronun büyük hayallerine ve ardından gelen hayal kırıklığına ev sahipliği yaptı. Britanya’nın İstanbul Büyükelçisi Henry Lytton Earle Bulwer, Sultan Abdülmecit’ten satın aldığı adaya, ailesinin Londra’daki şatosunun bir kopyasını inşa ettirdi. Ancak sağlık sorunları ve İstanbul’a ulaşımın zorlukları, bu görkemli rüyanın yarım kalmasına neden oldu.

Ada Aşkı ve Şato Hayali

Baron Henry Bulwer’in Yassıada ile tanışması, 1837’de genç bir diplomatken geldiği İstanbul’a olan sevgisiyle başladı. Yıllar sonra Britanya Büyükelçisi olarak döndüğü İstanbul’da, 1858 yazında ilk kez ayak bastığı Yassıada’nın doğasına hayran kaldı. 57 yaşında, çeşitli sağlık sorunlarıyla mücadele eden ve emekliliğini huzur içinde geçireceği bir yer arayan Bulwer için bu ada, “ömre ömür katacak bir ilaç” gibiydi.

Sultan’dan Satın Alınan Ada ve Görkemli İnşaat

Dönemin Osmanlı padişahı Sultan Abdülmecit, Tanzimat ve Islahat Fermanları ile imparatorlukta din, dil ve ırk ayrımını kaldırmaya çalışıyordu. Bu dönemde önemli bir diplomat olan Bulwer, padişahı ikna ederek 1859 yılında adayı kişisel mülkü olarak satın almayı başardı.

Baron, adayı satın aldıktan sonra büyük bir inşaat projesine girişti. Tüm malzemeleri deniz yoluyla mavnalarla adaya taşıtarak, kayalıkların üzerine yükselen, burçları ve mazgallarıyla tam bir kale görünümünde olan görkemli bir şato inşa ettirdi. Meraklılara, bu yapının ailesinin Londra yakınlarındaki Knebsworth Şatosu’nun bir kopyası olduğunu söylüyordu. Şatonun yanı sıra adaya limonluk ve bağlar kurarak kişisel bir cennet yaratmayı hedefledi.

Hayaller ve Hayal Kırıklığı

Bir süre Yassıada’daki bu münzevi hayatın tadını çıkaran Baron Bulwer için işler planladığı gibi gitmedi. Giderek kötüleşen sağlığı ve İstanbul’a gidiş-dönüşün zorlukları, adadaki yaşamını sürdürülemez kıldı. Bir zamanlar şifa bulmayı umduğu ada, onun için bir yük haline gelmeye başladı.

Times Gazetesi’ndeki “Satılık Ada” İlanı

Sonunda Baron Bulwer, büyük bir sevgiyle bağlandığı adasını ve şatosunu satmaya karar verdi. Mülkünü satmak için dünyaca ünlü Times gazetesine bir ilan verdi. Ancak Osmanlı yönetimi, stratejik bir konumdaki adanın bir başka yabancının eline geçmesine sıcak bakmadı. Bu satış sürecinin sonunda Baron Bulwer adadan ayrıldı ve Yassıada’nın İngiliz lordunun hayali, bir gazete ilanıyla son bulmuş oldu.