Faytonu İstiyoruz Platformu Prens Adaları’na yeniden faytonun getirilmesi için bir pilot proje hazırladı. Hazırlanan projede “Denetimli faytonculuk ata eziyet değildir…” denildi…
Bir pilot proje
Adalar İlçesi İçin Turistlik Fayton Uygulaması Faytonu İstiyoruz Platformu
Faytonu İstiyoruz Platformu olarak Prens Adaları’na yeniden faytonun getirilmesi için bir pilot proje hazırladık.
Dosyada projenin ana hatlarını içeren bir rapor bulacaksınız. Kuşkusuz raporumuz tartışmaya açıktır.
Proje için yapmış olduğumuz duyuru metnini ve onay veren fayton severlerin isimleri de dosyada yer almaktadır. Bir ay gibi kısa bir sürede onay verenlerin sayısı 425’e ulaşmıştır.
Yanısıra faytonları geri getirmek için Change.org ve Facebook’ta açmış olduğumuz kampanyalara 2639 kişi imza vermiştir. Böylelikle toplam 3064 kişi faytonları geri istediklerini ortaya koymuşlardır. Bu kişilerin büyük bir çoğunluğu Adalıdır, diğerleri de Adalar’a ziyaretçi olarak gidip gelenlerdir.
Aslında faytonu isteyenlerin sayısı bu rakamın çok üzerindedir. Fakat pek çok Adalı, “Yetkililer bizim istek ve düşüncelerimize nasılsa değer vermiyor” diye düşündükleri için bu tür kampanyaları beyhude bir çaba olarak görmektedirler. Projemizi destekleyerek bu düşüncelerinin doğru olmadığını kanıtlamak için yardımınızı istirham ediyoruz.
Saygılarımızla,
Faytonu İstiyoruz Platformu
RAPOR:
ADALAR İLÇESİ İÇİN TURİSTİK FAYTON UYGULAMASI
Bir Pilot Proje
*) NEDEN FAYTON?
At ve atçılık kültürü, atlı arabacılık ile hem tarihsel hem de işlevsel bütünlüğüne ulaşır
Araba çekmek at ile yapılagelen kadim bir uygulamadır.
Faytonculuk sair bütün atçılıklar ile uyumludur, her atçılık pratiği birbirini tamamlar.
*) NEDEN ADALAR İLÇESİ?
İstanbul gibi bir mega kentin hem içinde hem de dışında/kenarında “özel” bir coğrafyadır.
Tarihinde ve kültüründe at, eşek/merkep, at arabası ve bilhassa fayton vardır.
İlçe yıllardır, ismi tam olarak öyle konmamış olsa da her türlü motorlu aracın yasak olduğu neredeyse dünya üzerindeki ilk yavaş şehir hususiyetinde bir yerleşim alanıdır.
Bu yavaş şehir hususiyeti turizm literatürü ve yazılı edebiyatta kendine yer etmiştir.
*)ÇEVRESEL NEDENLER NELERDİR?
Küresel iklim değişikliği ile mücadelede en “temiz” ulaşım ve taşıma aracı atlı araba ve faytondur.
-Fosil yakıtlı ve elektrikli araçlar; fosil yakıt ve/veya elektrik enerjilerinin üretilme, nakledilme safhaları, egzoz ve kullanılmış akülerin hem imalat hem de atık olarak çevreye verdiği hasar düşünüldüğünde, alenen “kirletici” uygulamalardır.
*)TURİZM AÇISINDAN ÖNEMİ NEDİR?
Giderek artan jeo-politik çekimi ile Türkiye’mizin iftiharı İstanbul’umuzda atlı kültür unsurlarının yasaklanması değil bilakis teşvik edilmesi turistik bakımdan da mühim bir kazanım olacaktır.
Turizm ruhunda varolan kültür ögesinin at ve özellikle fayton bağlamında ilçemizde neredeyse 200 yıldır zaten yaşadığını biliyoruz.
Dünya üzerindeki muhtelif yeni destinasyonlar, kendilerinde aslında hiç olmayan “değerleri” var etmek için çabalarken; güzel İstanbul’umuzun edebiyat kitaplarına dahi girmiş faytonlarını kaybetmesine gönlümüz razı değildir.
-Bu pilot proje ile canlandırılacak fayton taşımacılığı önceden olduğu gibi turistlerin ilgi merkezi olacaktır. Dolayısıyla taksi ve otobüslere olan taleplerinin azalması ve bu konuda yaşanan sorunların büyük ölçüde çözülmesi beklenmelidir.
Yapılması gereken devlet ciddiyeti ile konuyu ele alıp geçmişin hatalarından ders çıkartıp yeni bir fayton nizamını ihya etmektir.
*) YENİ FAYTON NİZAMI NASIL OLACAKTIR?
Tıpkı açılan turistik tesislerin memleket turizmi ve ekonomisine yıllardır yaptığı hizmet gibi turistik belgeli bir fayton işletmeciliği de Adalar ilçesinde bilahare belirtilecek güzergahta şu esaslar doğrultusunda yeniden, yenilenmiş olarak kurulabilir:
Ahır, padok, yem/ot deposu, seyis yaşama alanları, fayton arabası tamir ve bakım atölyeleri, karantina bölgesi ve veterinerlik hizmeti ile işletmeci şirket/STK desteklenir, denetlenir ve kontrol edilirse pilot uygulamanın başarılı olacağı çok açıktır.
-Başlangıç olarak 30 adet fayton ve toplam 180 tane at ile sadece Büyük Tur yolunda gezinti yapılacaktır. Lunapark meydanından başlayacak turlar gene orada bitecektir. İkişer atlık takımlar hiçbir surette turistik gezinti sırasında dörtnala kalkmayacaktır. Gezinti 4 kişilik arabalarda atlar adeta yürüyerek ve sadece kısa süreler için süratliye kaldırılarak gerçekleştirilecektir. Atlar günde en fazla 5 saat koşulu kalacak ve vardiyalar uzatılmayacaktır.
-Takım halinde çalışacak atlar için kafadan bağlamalı sıra ahır tabir edilen tavla tipi uygundur. Her arabacı altı atı ile bağımsız bir işletme kabul edilecek ve 20×5 metrekare ahır alanına sahip olacaktır.
Bu durumda atların barınması için 600 m2 kapalı alan; üstündeki asma katta da seyis odaları olacak şekilde bir ahır binası gerekecektir. Arabaların düzenli park ettiği bir üstü kapalı sundurma ile ot ile yemlerin istifleneceği bir samanlık bu tesisin ana binalarını oluşturacaktır. 10 adet atın icabında karantinaya alınabileceği ayrı bir ahır ile nalbanthane ve veteriner hekim bölümü tesisin geri kalan kısmını teşkil edecektir.
Bu kompleksin içerisinde çocukların binebileceği eşekler ile muhtelif uzunluklarda gezinti yapabilecek “işletmeler” de ayrıca istenirse olabilecektir. Eşek işletmesi için başlangıçta 20 eşek ve tam biniş malzemeleri ile ayrıca düşünülebilir.
Mesleğinde uzman olan arabacı esnafının birlikte çalışacağı atları seçme hakkına riayet edilecektir. Ancak turistik faytonculukta görüntü de önemli olduğundan seçilecek atların en az 150 cm cidago yüksekliğinde olmaları öngörülmelidir. Karar arabacıların olmak kaydıyla kullanılacak hayvanların iğdiş atlardan seçilmesi tavsiye edilecektir. Bu ahır ve bilhassa padoklama sırasında işletmelere kolaylık sağlayacaktır.
-Yeni uygulamada
fayton işletme belgesi,
fayton sürücü ehliyetnamesi,
seyis çalışma karnesi ve belgesi ile
atların düzgün sağlık karnesi tutulması,
atların çalışma saatleri ve çalışma şartları,
ölen atların ne şekilde defnedileceği gibi hususlar
belirtilmeli ve sürekli kontrol edilmelidir. Bu esaslar yazılacak yeni fayton nizamnamesinde açıklanmalı ve ciddiyetle denetlenmelidir.
Geçmişte yaşanılan kötü hatıraların tekrar etmemesi için hem ilçedeki gönüllülerden hem de resmen kurulmuş atçılık STK’larından temsilcilerin bulunduğu bağımsız denetim kurulları oluşturulmalıdır.
Özellikle at sağlığı ve hayvan etolojisi bağlamında kamuoyunu ikna edebilmek için bu pilot proje tamamen şeffaf bir şekilde uygulanmalıdır. Böylece muhtemel kötü niyetli eleştiriler de bertaraf edilebilir.
Fayton pilot projesi bütün bileşenlerin üzerine titrediği bir başarı olmalıdır.
-Bu konuda yapılması gerekli son bir şey de yeni faytonculuk uygulamasının muhakkak atçılık camiasındaki bir üst kurul tarafından temsili yoluna gidilmesidir. Mevcut üst kurullardan biri olmaz ise münhasıran arabacılık iştigal alanı ile bir üst kurul kurulmalı ve bu kuruluş mutlaka FEİ’e (Uluslararası Atçılık Federasyonuna) katılmalıdır.
*)PROJE İÇİN FİNANSMAN NASIL SAĞLANABİLİR?
-Faytonculara özel ya da devlet bankalarından esnaf kefalet kredisi veya devlet tarafından turizm teşvik kredisi verilerek ya da KOSGEB hibe yardımları ile fayton ve at temin etmeleri sağlanabilir. Ahır ve diğer gerekli alanlar merkezi/yerel yönetim tarafından yapılarak faytonculara kiralanabilir.
Faytoncuların bir kooperatif kurarak gider ve gelirlerini paylaşmaları da söz konusu olabilir.
Bir başka seçenek de merkezi/yerel yönetimin fayton taşımacılığı için gereken her şeyi hazırlayıp faytoncuları işe almasıdır.
ÖNEMLİ DUYURU
Prens Adaları eşsiz doğal, tarihi ve kültürel zenginlikleri nedeniyle mutlaka olduğu gibi muhafaza edilmesi gereken yerlerdir. Faytonlar 2020 yılında hukuksuz olarak kaldırılmadan önce, motorlu araç yasağı ve yavaş yaşam konseptinin doğal olarak hayata geçirilmiş olması nedeniyle de dünyanın sayılı turistlik destinasyonlarından biriydi.
Gelinen noktada Adalar maalesef bu özelliğini kaybetmiştir.
Faytonların, Adalar’da yaklaşık 150 yıllık bir geçmişi vardır. Faytonlar, bu zaman zarfında Adalar ile bütünleşmiş ve sembolü haline gelmiştir. Fayton kampanalarının ve at nallarının sesleri Adalıların değerli çocukluk anıları arasındadır. Faytonlar, Adalı olmayıp Adalar’a gelip giden pek çok kişinin anılarında da yer etmiş, Adalar’da çekilen Yeşilçam filmlerinin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur.
Prens Adaları, tamamı sit alanı olan, zengin flora ve faunası nedeniyle Özel Doğa Alanı olarak tanımlanmış, son olarak da Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiştir. Ne var ki, faytonların kaldırılmış olması adalarımızın doğal zenginliklerinin korunması açısından da büyük bir sakınca yaratmaktadır. Faytonların yerine getirilen elektrik motorlu araçlar, sayıları 10 binleri bulan küçük akülü araçlar, giderek artan fosil yakıtlı özel araçlar, tırlar Adalar’ın ekolojisini ve özel sokak dokusunu bozmaktadır. Adalarımız hızla şehirleşmektedir.
Adalarımıza sit statüsünü veren koruma kurulu kararları uyarınca Adalar’ın yasal ulaşım araçları halen faytonlar ve bisikletlerdir.
Bütün bu nedenlerle Adalarımız için fayton bir gerekliliktir. Prens Adaları’nda tekrar faytonu görmek istiyoruz.
Kuşkusuz faytonlar kaldırılmadan önce denetimsizlik nedeniyle yaşanan sorunlara karşı önlem alınmalıdır. Atların, faytoncuların ve yolcuların refahını gözeten denetimli, modern bir faytonculuk sistemi oluşturulmalıdır. Bu nedenle faytonların Adalar ulaşımının önemli bir parçası olması süreci pilot bir uygulama ile başlatılmalıdır. Büyükada’da sınırlı sayıda fayton, belirli bir güzergahta servise konmalıdır. Atlar için sağlıklı yaşam koşulları sağlanmalıdır. Kurulacak sistemin denetimi için Adalıların da içinde yer alacağı bir mekanizma oluşturulmalıdır.
Sınırlı sayıda da olsa faytonların geri getirilmesi turistlerin ilgisini bu araçlara çekeceği için otobüs ve taksi bulma konusunda yaşanan sorunlar büyük ölçüde azalacaktır. Yeni araçların getirilmesine gerek kalmayacaktır.
Bu duyuru ile siyasi partilere yerel seçimler öncesinde Adalıların fayton konusundaki talep ve duyarlılıklarını dikkate almaları çağrısında bulunuyoruz. Kuşkusuz belediye başkan adaylarının fayton konusundaki tutumları kime oy vereceğimiz konusunda önemli bir kriter olacaktır.
Faytonu İstiyoruz Platformu
İmza Kampanyası 1
1751 imza
https://www.change.org/p/at-ve-faytonlarımız-geri-gelsin-ölen-ve-kaybolan-yüzlerce-atın-hesabı-sorulsun?utm_content=cl_sharecopy_20056061_tr-TR%3Av4&recruiter=1187714469&recruited_by_id=76ca6160-88cd-11eb-872b-cfc1b862f70a&utm_source=share_petition&utm_medium=copylink&utm_campaign=psf_combo_share_abi
“Atların Adalar’da Adalar’da tekrar sürdürebilir bir şekilde yaşam bulması, ancak faytonun geri gelmesiyle mümkün. Seçim öncesi söz verildigi gibi denetimle, düzenle, bakımlı at ve ahırlar, at uzmanı veterinerler ve sağlık hizmeti ile faytonların geri gelmesini istiyoruz.
Lütfen bu kampanyayı imzalayarak atlarımıza ve faytonlarımıza tekrar kavuşmamıza, Adalarımızı ve atlarımızı korumamıza yardımcı olun.”
İmza Kampanyası 2
642 imza
“Adalar’da fayton yasağının sürdürülmesinin hiç bir yasal dayanağı kalmamıştır. Bir an önce bu yasağın kaldırılmasını ve denetimli, modern bir fayton sisteminin ana ulaşım amacıyla getirilmesini istiyoruz. Lütfen siz de imza ve yorumlarınızla destek veriniz. “
İmza Kampanyası 3 Facebook
Hayvan hakları yasasında fayton yasağı olmasın
246 onay
https://m.facebook.com/groups/883274042502144/permalink/924906491672232/
“HAYVAN HAKLARI YASASI’NDA FAYTON YASAĞI OLMASIN…
ATLARIMIZI VE ADALARIMIZI KORUMAK İÇİN FAYTONLARIMIZI GERİ İSTİYORUZ…
Yeni hayvan hakları yasasında atlı faytonların tamamen yasaklanmasına ilişkin bir maddenin yer almasını istemiyoruz. Adalar’da bizden alınan faytonlarımızı ana ulaşım aracı olarak geri istiyoruz…Lütfen imza vererek faytonları geri getirmemize yardımcı olun…
Denetimli faytonculuk ata eziyet değildir…”
