Adalarımızdan Heybeliada’da üzerinde 1768 yazdığı iddia edilen kalıntı bulunması, kuyunun yanında defalarca geçip giden Heybeliadalılar arasında heyecan yarattı.
Günümüzde Glifa
Heybeliada’da tarihi kalıntı bulundu
Rivayetlerde “Glifa”
Eskiden Heybeliada’da yerleşim merkezi limanın hemen arkasında bulunan Rumca “acı su” anlamına gelen “Glifa”ydı. Buradaki kuyunun suyundan içenlerin tekrar “Halki”ye geri döneceğine inanılırdı.
Adalarımızda ve Heybeliada’da su sorunu
Heybeliada halkı geçmişten günümüze kadar yaşadığı alanlara isimler vermişler, eskiden adı Han sokak olan Orhan sokağın başındaki meydancığın bulunduğu bölgeye Kuyu mahallesi denmiştir. Meydancığa adını veren kuyu, Belediye asfalt çalışmaları sırasında etrafının asfaltlanması ile özelliğini yitirmişti.
Evliya Çelebi seyahatnamesinde Heybeli’den söz ederken küçük bir manastırı ve abu-hayat gibi suyu vardır demiştir. Evliya Çelebi’nin değindiği su ya Aya Nikita yahut Aya Efemia ayazmasıdır.
Heybeliada’nın su gereksinimi çeşmeden ayazma suyu ile karşılanırdı. Aya Efemia’nın suyu yazları yetmiyordu, hem pek lezzetli de değildi. Bu yüzden rıhtıma yakın su depoları oluşturulmuştu. Bu depolara karşı sahilden, ayazmaya oranla daha tatlı olan elmalı suyu getiriliyordu.
O zamanın gazetelerinde yer alan haberlerde, İstanbul Valisi’nin himmetiyle Adaları Güzelleştirme Cemiyeti’nin faal hale getirilmesi sağlanmıştı. Adaları Güzelleştirme Cemiyeti’nin, İstanbul Valisi ve Belediye Reisi Muhittin beyin katıldığı bir toplantıda en mühim mesele olarak gündeme gelen su temini konusunda da önemli kararlar alınmıştır. Her gün bir vapur Terkos suyunu Ada’ya taşıyacaktır ve bu suyun tenekesi bir kuruşa satılacaktır.
Ada halkı arasında Ayazma suyu veya çeşme suyu diye anılan bu su, terkos gelene kadar Heybeliada’nın gereksinimini büyük ölçüde karşılardı. Sakalar çeşme başında sıraya girerler, susuz evlere satmak için doldururlardı. Sakadan su alamayacak kadar yoksul olanlarda kendi güğümlerini ve tenekelerini doldururlardı.
Sakalık da Heybeliada’nın özelliği olan mesleklerdendi. 1927-1928 yılları arasında Ada’nın en şöhretli üç sakası olan Şerif Çavuş, Ahmet Ağa ve Hafız Efendi’yi, Heybeliadalı Aziz Nesin ne güzelde anlatmıştır. Sucu Ayaz ve Adem efendi ise daha sonraki suculardı.
Glifa
Glifa gravürü
Kuyunun sağ üst köşesindeki güvercin kabartması dikkat çekiyor. Adalar İlçesinden sorumlu, İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi Koruma Uygulama Denetim Müdürlüğü’nün Glifa için yapacağı tespit ve değerlendirmenin sonucu duyarlı Adalılarca merakla bekleniyor.
ADAGAZETESİ olarak 248 yıllık Glifa’yı tekrar gün yüzüne çıkararak geleceğimize aktaranlara, ayrıca bilgi ve belge katkılarıyla Adalar tarihine emeği geçenlere şükranlarımızı sunuyoruz.
