Ramazan ayı, Müslümanlar için manevi bir yenilenme ve arınma ayıdır. Bu ayda yapılan ibadetlerin önemi ve fazileti de artar. Teravih namazı da Ramazan ayına özgü, faziletli bir nafile namazdır. Bu makalede, teravih namazının ne olduğu, nasıl kılındığı, vakti, fazileti ve cemaatle kılınmasının önemi gibi konular detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Teravih, Arapça “terviha” kelimesinin çoğuludur ve “dinlenmek, rahatlamak” anlamına gelir. Teravih namazı, Ramazan ayında yatsı namazından sonra kılınan nafile bir namazdır. Bu namaz, erkek ve kadın tüm Müslümanlar için sünnettir . Teravih namazı adını, her dört rekatın ardından kısa bir süre dinlenilmesinden alır. Her dört rekatta bir selam verilerek kılınması daha faziletli olmakla birlikte, her iki rekatta bir selam vererek kılmak da caizdir . Teravih namazı, sadece Ramazan ayında kılınan özel bir namazdır ve bu ayın maneviyatını yaşamak için önemli bir fırsattır . Bu namaz farz değildir ve kılınması kişinin kendi isteğine bağlıdır .
Teravih namazı, Hz. Peygamber tarafından da kılınmış ve teşvik edilmiştir . Ramazan ayını inanarak ve sevabını Allah’tan bekleyerek ihya edenlerin geçmiş günahlarının affedileceği hadisi , teravih namazının faziletini göstermektedir. Teravih namazı, Müslümanlar için hem bedensel hem de ruhsal bir dinlenme imkanı sunar . Ramazan ayında tutulan oruçlarla bedensel arınma sağlanırken, teravih namazı ile de ruhsal arınma sağlanır . Bu namazın her gecesinin ayrı bir fazileti vardır. İlk gece kılınmasıyla kişi annesinden doğduğu günkü gibi günahlarından arınır. İkinci gece kılınan namaz ise kişinin kendisinin yanı sıra anne ve babasının da günahlarının affedilmesini sağlar . Ayrıca, teravih namazı sadece bireysel bir ibadet değil, aynı zamanda cemaatin bir araya gelmesi ve toplu ibadet etmesi açısından da büyük önem taşır. Bu yönüyle teravih namazı, toplumda birlik ve beraberliği pekiştiren sosyal bir etkinliktir .
Teravih namazı yirmi rekat olarak kılınır . Ezan okunduktan sonra sırasıyla 4 rekat yatsının ilk sünneti, 4 rekat yatsının farzı, 2 rekat yatsının son sünneti, 20 rekat teravih ve 3 rekat vitir namazı kılınır . Teravih namazı kılarken şu adımlar izlenir:
| Adım | Açıklama |
|---|---|
| 1. Niyet | Teravih namazına başlamadan önce niyet edilir. Niyet, kalben yapılsa da dile getirmek daha faziletlidir. |
| 2. İftitah Tekbiri | Niyetten sonra “Allahu Ekber” diyerek iftitah tekbiri alınır ve eller bağlanır. |
| 3. Sübhaneke Duası | Sübhaneke duası okunur. |
| 4. Euzü Besmele | “Euzü billahi mineşşeytanirracim. Bismillahirrahmanirrahim” denir. |
| 5. Fatiha Suresi | Fatiha suresi okunur. |
| 6. Zammı Sure | Fatiha suresinden sonra bir zammı sure veya zammı sure miktarınca Kur’an-ı Kerim okunur. |
| 7. Rüku | “Allahu Ekber” diyerek rükuya gidilir ve üç defa “Sübhane Rabbiyel Azim” denir. |
| 8. Secde | “Allahu Ekber” diyerek secdeye gidilir ve üç defa “Sübhane Rabbiyel Ala” denir. |
| 9. İkinci Rekat | İkinci rekata kalkılır ve Fatiha suresi ile birlikte bir zammı sure okunur. Rüku ve secde yapılır. |
| 10. Oturuş | İkinci rekatın sonunda oturulur ve “Ettehiyyatü”, “Salli-Barik” ve “Rabbena” duaları okunur. |
| 11. Selam | Sağa ve sola selam verilerek iki rekat tamamlanır. |
| 12. Diğer Rekatlar | Aynı şekilde diğer rekatlar da kılınır. Her dört rekatta bir selam verilir. |
Yorgunluk, rahatsızlık gibi durumlarda teravih namazı evde 8, 10, 12, 16 veya 18 rekat olarak da kılınabilir .
Teravih namazı, cemaatle kılınıyorsa imamın kıraatini dinlemek yeterlidir. Cemaatin Fatiha ve zammı sureleri okumasına gerek yoktur .
Teravih namazının vakti, yatsı namazından sonra başlar ve sabah namazı vaktine kadar devam eder . Yatsı namazının farzından önce teravih namazı kılınması halinde, namazın iade edilmesi gerekir . Yatsı namazından önce kılınması caiz değildir . Teravih namazı, vitir namazından önce kılınır .
Vaktinde kılınmayan teravih namazı sonradan kaza edilmez .
Teravih namazına başlarken niyet ettikten sonra her selam verişte yeniden niyet etmenin şart olup olmadığı konusunda farklı görüşler vardır. Tercih edilen görüşe göre, teravih namazı bir bütün olduğundan her iki veya dört rekatta selam verdikten sonra yeniden niyet etme zorunluluğu yoktur .
Teravih namazını cemaatle kılmak daha faziletlidir . Cemaatle kılınan teravih namazı, Müslümanlar arasında birlik ve beraberliği pekiştirir ve Ramazan ayının manevi atmosferini daha yoğun bir şekilde yaşamaya yardımcı olur . Ehl-i sünnet alimleri teravih namazının cemaatle kılınmasını meşru kabul ederken, Şiiler Ramazan gecelerinin namaz ibadetiyle ihyasını meşru, cemaatle kılınmasını bidat saymış, Râfizîler ise bizzat teravih namazını bidat kabul etmişlerdir . Hz. Peygamber de başlangıçta cemaatle teravih namazı kılmış, ancak insanların bunu farz zannedebileceğinden endişe ederek daha sonra evde kılmayı tercih etmiştir . Bu durum, teravih namazının farz olmadığını ve cemaatle kılınmasının da farz olmadığını göstermektedir.
Teravih namazında her rekatta Fatiha suresinden sonra farklı bir zammı sure okunabilir. Ayrıca, her dört rekatın sonunda oturulduğunda “Salat-ı Ümmiyye” duasının okunması da güzeldir . Teravih namazının her teşehhüdünde Peygamber Efendimize salavat getirmek de önemlidir .
Teravih namazı, Ramazan ayına mahsus faziletli bir nafile namazdır. Bu namaz, Müslümanlar için hem bedensel hem de ruhsal bir arınma vesilesidir. Kişiye her gece ayrı bir affedilme fırsatı sunar. Teravih namazı, yatsı namazından sonra kılınır ve sabah namazına kadar kılınabilir. Yirmi rekat olarak kılınması yaygın olsa da, kişilerin durumu ve ihtiyaçlarına göre daha az rekatla da kılınması mümkündür. Cemaatle kılınması daha faziletli olmakla birlikte, bireysel olarak da kılınabilir. Hz. Peygamber’in teravihi cemaatle kılmaya başlaması, daha sonra ise insanların bunu farz gibi algılayabileceği endişesiyle evde kılmayı tercih etmesi, bu namazın ve cemaatle kılınışının farz olmadığını göstermektedir. Teravih namazı, Ramazan ayının maneviyatını daha yoğun bir şekilde yaşamak ve bu ayın bereketinden faydalanmak için önemli bir fırsattır. Bu mübarek ayda teravih namazını kılmaya ve Ramazan’ın ruhunu yaşamaya gayret edelim.
