Şemsi Molla Kimdir? Neden “Ada Beyi” lakabıyla anıldı? Büyükada’nın Unutulmaz Siması

Şemsi Molla, Osmanlı’nın son döneminde yaşamış, nüktedan kişiliği ve cömertliğiyle tanınan bir İstanbul beyefendisiydi. Aynı zamanda askeri hekim olan Şemsi Molla, Sultan Abdülhamid’in hekimbaşısı Cemaleddin Efendi’nin oğluydu. Yaşamının büyük bir bölümünü Büyükada‘da geçirdi ve “Ada Beyi” lakabıyla anıldı. Bu lakabı ona yakın arkadaşı Recâizade Mahmut Ekrem Bey takmıştı. Şemsi Molla, adanın sosyal yaşamında önemli bir rol oynamış ve hatta “Ada benimdir” dercesine, ada işlerine müdahil olan dominant bir kişiliğe sahipti. “Ada Beyi” lakabı da bu özelliğini yansıtmaktadır.  

Şemsi Molla’nın Hayatı

Şemsi Molla, askeri tıp eğitimini tamamladıktan sonra Fransa’da ihtisas yapmış ve miralay (albay) rütbesine kadar yükselmişti. Bu, dönemin şartlarında az rastlanır bir başarıydı ve Şemsi Molla’nın tıp alanındaki bilgisine ve becerisine işaret etmektedir. Fransa’da geçirdiği yıllar boyunca muhtemelen dönemin yeni tıp uygulamalarını öğrenmiş ve bunları ülkesine dönünce uygulamış olabilir. Zamanın sır kâtibi Mustafa Paşa’nın kızı Saide Zeynep Hanım ile evlendi. Saide Zeynep Hanım, “Mustafa Paşa’nın benli kızı” olarak anılırdı. Bu evlilikten Mehmet ve Cemâl adında iki oğlu ile Selma, Fitnat ve Nudiye adında üç kızı dünyaya geldi. Orta boylu, siyah gözlü, kızılımsı sakallı ve kalın dudaklıydı. Keskin bakışları ve nüktedan kişiliğiyle dikkat çekerdi.  

Şemsi Molla’nın cömertliği dillere destandı. Kapısına gelenleri asla boş çevirmezdi. Hatta yoksul hastalarını konağına getirterek, onlara yiyecek, içecek ve barınma sağlayarak iyileşmelerine yardımcı olurdu. Bu davranışı, onun merhametli ve yardımsever kişiliğini göstermektedir. Şemsi Molla’nın nüktedan kişiliği ve cömertliğiyle ilgili bir anekdot, Kazoğlu adında bir adamla olan karşılaşmasını anlatır. Kazoğlu, Şemsi Molla’dan borç para ister ve Şemsi Molla da ona hiç tereddüt etmeden yardım eder. Daha sonra Kazoğlu, Şemsi Molla’yı bir davette tekrar görür ve onu tanımazlıktan gelerek tekrar borç para ister. Şemsi Molla, Kazoğlu’nun oyununa gelir ve ona tekrar borç verir. Bu olay, Şemsi Molla’nın saf ve insanlara kolayca güvenen bir yapısı olduğunu göstermektedir.  

Adalet duygusu çok güçlüydü ve haksızlığa tahammül edemezdi. Bir gün, manavın terazisini eksik tarttığını görünce öfkelenmiş ve manava bağırarak tartıyı düzeltmesini sağlamıştı. Aniden öfkelenebilen bir yapısı vardı.  

Büyükada’daki Yaşamı

Şemsi Molla ve kız kardeşi Selma Hanım, Büyükada’da yaz-kış yaşarlardı. Adanın sakinleri tarafından seviliyor ve saygı görüyordu. Recâizade Mahmut Ekrem Bey, Ali Nizami Paşa, Salâhaddin Bey gibi dönemin önde gelen isimleriyle yakın arkadaştı. Bu arkadaş çevresi, Şemsi Molla’nın adadaki sosyal statüsünün ve etkisinin bir göstergesidir.  

Şemsi Molla, Büyükada’da Çankaya Caddesi No: 21’de bulunan, daha önce Patricia ve Cyril Jones’a ait olan ahşap bir köşkte yaşıyordu. Bu köşk 1958 yılında yandı ve yerine iki apartman yapıldı. Şemsi Molla’nın adını taşıyan sokak da bu köşkün bulunduğu caddede yer alıyor. Bu durum, Şemsi Molla’nın Büyükada’da ne kadar sevilen ve sayılan biri olduğunun bir kanıtıdır.  

Kuleli Askeri Lisesi Başhekimliği

Büyükada’daki sosyal yaşamının yanı sıra, Şemsi Molla, uzun süre Kuleli Askeri Lisesi’nde başhekimlik görevini yürüttü. Bu, onun sadece iyi bir hekim değil, aynı zamanda askeri disipline ve düzene önem veren biri olduğunu göstermektedir.

Şemsi Molla, Osmanlı’nın son döneminde yaşamış, askeri hekimlik yapmış ve Büyükada’da “Ada Beyi” olarak tanınmış önemli bir isimdir. Nüktedan kişiliği, cömertliği ve adaletli tavrıyla hatırlanmaktadır. Büyükada’da Şemsi Molla’nın adını taşıyan bir sokak bulunması, onun adanın tarihine ve kültürüne olan etkisinin bir göstergesidir. Şemsi Molla gibi kişilerin hayatlarını ve anılarını yaşatmak, Büyükada’nın geçmişini anlamak ve geleceğine ışık tutmak açısından büyük önem taşımaktadır.

Şemsi Molla Bey 16 Ocak 1894 yılında henüz 50 yaşındayken hayata veda etti. Günümüzde Büyükada’da Hastanenin karşı köşesinden başlayıp, Büyükada Kültür Evi’nin arkasına kadar giden sokak onun adıyla anılmaktadır. Allah rahmet eylesin.