Adalar’a imar açılımı!
YAPILAŞMAYI yüzde 5’ten 65’e çıkaran Kıyı Kanunu’ndaki değişiklik Adalar’ın imar durumunu tartışmalı kılacak
İstanbullular, Menderes ve arkadaşlarının yargılandığı Yassıada’yla, 1909 yılında sokak köpeklerinin korkunç bir şekilde ölüme terk edildiği Sivriada’yı “Hayırsız adalar” ismiyle bilir. 1979 yılında diğer bütün adalarla birlikte SİT alanı kapsamına alınan Yassıada ve Sivriada’nın başında bu aralar yine kara bulutlar dolaşıyor. Mimarların verdiği bilgilere göre, Bölge Koruma Kurulu’nun, 2010 yılında Yassıada’daki şato, sarnıç ve tarihî olaylara sahne olan yapıların tescilli yapılar olarak plana işlenmesine, ancak diğer yapıların tarihî önemi olmadığına yönelik kararının ardından, 2012 yılında alınan yeni bir kararla bu adaların “SİT alanı” kaydı ortadan kaldırılmış. Gerekçe; mimari değeri olan yapıların zaten tescilli olması. Bölge Koruma Kurulu böylece Yassıada’yı Kültür ve Turizm Bakanlığı’na müze olarak kullanılmak üzere tahsis etti.
Bu kararla Menderes ve arkadaşlarının düzmece delillerle yargılanarak ölüme mahkûm edildiği spor salonu koruma altına alınacak, ancak diğer yapılar koruma kapsamı dışında bırakılacak.
Peki, bu ne anlama geliyor? 2013 yılının nisan ayında Meclis’ten geçen torba yasaların birine dâhil edilen bir düzenlemeyle, Yassıada ve Sivriada’da “yap-işlet-devret” modeli çerçevesinde, “Kıyı Kanunu hükümlerine ve diğer mevzuatta olan kısıtlama ve prosedürlere tabi olmaksızın planlama, imar ve inşaat uygulamalarının yaptırılabileceğine” hükmedildi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da hiç vakit geçirmeden Yassıada için hazırladığı ve onayladığı 1/5000 ve 1/1000’lik planları, askıya çıkarılmak üzere Adalar Belediyesi’ne gönderdi. Bu adalar askerî bölge olmaktan çıkarıldı bölgedeki yapılaşma oranı da yüzde 5’ten yüzde 65’e çıkarıldı. Yani imar mevzuatı açısından sözkonusu adalar boş arsa olarak kabul edildi.
Plan basit; tescilli yapılardan biri olan Menderes ve arkadaşlarının yargılandığı spor salonu müze hâline getirilecek. Bunun dışındaki bütün alanlar ise turizm faaliyetlerine ayrılacak. Bu plana yönelik bütün itirazlar da, “Menderes’in anısına yapılacak müzeye karşı çıkıyorlar, bunların hepsi 27 Mayıs’çı” denerek bastırılmaya çalışılacak.
Oysa askıya çıkan planla, hem haksızca mahkûm edilen Menderes’in hem de Sivriada’da iç parçalayıcı bir şekilde can veren o zavallı köpeklerin hatırasına en büyük saygısızlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yapıyor. Üstelik bunu “Yassıada, demokrasi adası olacak” diyerek yapıyorlar.
Mimarlar ve şehir plancılarından oluşan bir topluluk bu pazar Yassıada ve Sivriada’ya bir gezi düzenleyerek yaklaşan tehlikeye dikkat çekecek. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın projesine itiraz eden mimarların bu adaların askerin yetkisinde kalması, müze yapılmaması yönünde bir önerisi yok. İtiraz, “müze yapıyoruz” diyerek adaların turizm amaçlı imara açılmasına. Çünkü tarihî bir belge özelliği taşıyan, bu adalardaki birkaç yapı değil adaların bütünü. Mimarlar felaketlerle anılan adalarda yeni bir imar felaketine itiraz ediyorlar.
Çünkü alınan duyumlara göre, Yassıada ve Sivriada’da yapılacak turizm amaçlı proje, Beşiktaş’ta Başbakan’a komşu olan tütün deposunu yıkarak otele çeviren ve vapur iskelesini de satın alan şirkete verildi. Bu arada tütün deposu yıkımının da mahkemelik olduğunu not edelim.
Son beş yıldır hükümetin İstanbul’da giriştiği inşaat projelerinin tümü mahkemelik oldu. Hükümet bu davaların hemen hepsini kaybetti. Son olarak Taksim Yayalaştırma Projesi’nin tümü iptal edildi. Ancak mahkeme karar verene kadar Taksim’in altı üstüne getirildi. Çıkan olaylarda yaşanan can kayıpları ve yaralanmalar bütün Türkiye’yi yasa boğdu.
Sulukule’de, Tarlabaşı’nda ise mülk sahibi olan vatandaşlar büyük maddi ve manevi zarara uğratıldı. Ancak hükümet İstanbul’daki kültürel mirası imara açmaktan bir türlü vazgeçmedi.
Adalardaki bu girişim büyük bir tartışma yaratacak. Çünkü kıyı kanununda yapılacak değişiklik, bütün adalardaki imar durumunu tartışmalı hâle getirecek.
Şimdi hükümetin şu sorulara cevap vermesi gerekiyor:
• Yassıada’da bir demokrasi müzesi yapmak için neden mevcut yapılaşma oranını yüzde 5’ten yüzde 65’e çıkardınız. Müze mi yapacaksınız tatil köyü mü?
• Menderes ve arkadaşlarının hatırası yalnızca yargılandıkları spor salonunda mı? Tutuldukları hücreler, onları yargılayan darbecilerin kullandıkları alanlar tarihî birer vesika değil mi?
• Amacınız 27 Mayıs’ın korkunçluğunu bir bütün olarak teşhir etmek mi? Yoksa bu arada yandaş şirketleri zengin etmek mi?
• Son olarak insanların ölüme mahkûm edildiği, hayvanların can verdiği adaları kâr amaçlı projelere açmayı vicdanınız kabul edecek mi?– ERTAN ALTAN –
