12 Mart Dünya Böbrek Günü

Böbrek, karın bölgesinin arka duvarında, omurganın sağına ve soluna yerleşmiş, kandaki zararlı maddeleri süzen, şekli fasulyeye benzeyen bir çift organdır. Görevleri arasında; metabolizma sonucu meydana gelen atıkları ve toksik maddeleri vücuttan dışarı atmak, vücudun su ve kan hacmini düzenlemek, iyon dengesini düzenlemek, kan basıncını düzenlemek, asit baz dengesini ayarlamak,  su ve tuz dengesini sağlamak, bazı hormonları salgılayarak gerektiği durumda kırmızı kan hücrelerinin üretimini uyarmak, kandaki kalsiyum-fosfor seviyesini dengeleyerek, sağlıklı bir kemik yapısının oluşmasına katkıda bulunmak vardır.

Böbrek hastalıklarında risk grupları şunlardır:

• Diyabet (şeker hastalığı),
• Hipertansiyon,
• İdrar yolu enfeksiyonları,
• İdrar yolu taşları ve  tıkanmaları,
• Tütün ve mamüllerini kullananlar,
• Kistik böbrek hastalıkları,
• Şişmanlık,
• Yaşlılık,
• Ailesinde diyabet, hipertansiyon ve böbrek hastalığı bulunanlar,

Böbrek hastalıklarında belirtiler şunlardır:

• Halsizlik, çabuk yorulma ve enerji kaybı,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• İştahsızlık,
• Uyku bozuklukları,
• Geceleri kas krampları,
• Ayak ve bacakta şişlik olması,
• Özellikle sabahları göz çevresinde şişlik olması,
• Ciltte kuruluk ve kaşıntı, renginde değişiklik,
• Sık idrar çıkma,
• Bulantı, kusma karın ağrısı,
• İdrarda kan,
• İdrar yaparken yanma, ağrı,
• Tansiyon düzensizlikleri,
• İdrarda artma veya azalmadır.

Böbrek hastalıklarının teşhisinde;  kan ve idrar tetkikleri, ultrosonografik tetkikler ve ileri tetkikler kullanılmaktır.

Teşhis edilemeyen kronik böbrek hastalığının sonuçları nedir?
Birincisi sonuç ilerleyici böbrek fonksiyon kaybına bağlı olarak böbrek yetmezliği oluşması ve diyaliz ve transplantasyon ihtiyacının doğmasıdır. İkincisi ise kalp-damar hastalığa (KVH) bağlı erken ölümdür.

Ciddi hayati sorunlara ve organ kaybına neden olan böbrek hastalıklarına dikkat çekmek ve böbrek sağlığının önemini vurgulamak amacıyla uluslararası Nefroloji Derneğince her yıl Mart ayının 2. perşembesi,  Dünya Böbrek Günü olarak kutlanmakta ve çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.

Bu etkinliklerde,

• Düzenli egzersiz yapmanın,
• Sağlıklı beslenme ve ideal vücut ağırlığını korumanın,
• Tuz kullanımını kısıtlamanın,
• Yeterli miktarda sıvı almanın,
• Kan basıncı ve kan şekerini düzenli  ölçtürmenin,
• İlaçların bilinçsiz kullanımından kaçınmanın,
• Yüksek risk grubundaki bireyler için düzenli tıbbi kontrol yaptırmanın önemi vurgulanmaktadır.

                                  08-14 MART DÜNYA GLOKOM HAFTASI

                                                                  &

                         12 MART DÜNYA GLOKOM (GÖZ TANSİYONU) GÜNÜ

Glokom nedir?

Glokom göz içi basıncının yükselmesi sonucu göz sinirinin zarar görmesiyle

meydana gelir. Buna bağlı olarakta görme alanı zamanla daralır. Hastalığın başlangıç

döneminde genelde hasta şikayeti olmadığı için durumun farkına varamaz ve görme

siniri yıpranır. Hasta durumu farkettiğinde ise yıpranma onarılamaz düzeye gelir,

görme kaybına neden olur. Erken teşhiste daha fazla yıpranma oluşmadan glokom

kontrol altına alınır.

Glokom Göz Tansiyonu ve Karasu Hastalığı olarakta bilinir. Dünyada

milyonlarca kişide görülen, her yaşta ve insanda ortaya çıkabilecek bir hastalıktır.

Bununla birlikte bazı faktörler hastalığın ortaya çıkma riskini arttırmaktadır.

Glokomun bu nedenleri:

• Genetik faktörler, ( ailede glokom öyküsü)
• Yüksek miyopi,
• Çok yüksek hipermetropi,
• İleri yaş,
• Uzun süre kortizonlu ilaç kullanılması,
• Şeker hastalığı,
• Göz tansiyonunun yüksek olması,
• Göz yaralanmaları,
• Guatr hastalığı,
• Migren,
• Göz tümörleri,
• Kronik iritis ve üveyit gibi göz iltihapları,

Glokomun belirtileri nelerdir?

Glokom’un en önemli özelliği sinsi seyirli olması ve hemen hiçbir belirti vermeden yavaş yavaş çevreden merkeze doğru görme kaybı yaratmasıdır.

• Sabahları belirginleşen başağrısı,
• Zaman zaman bulanık görme,
• Geceleri ışıkların etrafında ışıklı halkalar görülmesi,
• Televizyon izlerken göz etrafında ağrı,
• Gözde kızarıklık.

Nasıl teşhis koyulur?

Glokom teşhisi, göz içi basıncının ölçülmesi (göz tansiyonu), gözün drenaj

açısının incelenmesi (gonyoskopi), göz dibi muayenesi ve görme alanı tetkiki yapılarak

koyulur. Bunların yanında başka ileri tetkiklerde yapılmaktadır.

Glokomun tedavisi:

Glokom tedavisinde amaç göz içi basıncını düşürerek, göz sinirinin hasarını

durdurmak ve görme kaybının ilerlemesini önlemektir. Tedavide medikal tedavi,

çeşitli lazer tedavileri ve cerrahi tedavi yöntemleri uygulanır.

Glokomdan korunmak ve erken tanı için göz kontrollerini düzenli yaptırmak

gerekir. Göz kontrolü yaptırmak için önerilen; herkesin 40 yasina kadar en az 3 yilda

bir, 40 yasindan sonra ise en az 2 yilda bir kontrolden geçmesidir. Ailesinde glokom

bulunanlar ve riskli grupta yer alanlarınsa yilda bir kez düzenli olarak kontrolden

geçmesi önerilir. Glokom hastalığı konusunda toplumun dikkatini çekmek, bilinçlendirmek,

glokom tedavisi ve olası riskleri konusunda bilgilendirme yapmak amacıyla 12 Mart

Dünya Glokom Günü olarak kutlanmakta ayrıcatüm dünyada eş zamanlı olarak Dünya

Glokom Haftası kutlanmaktadır.

İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü