ABD–Venezuela Hattında Kriz: Maduro ve Trump Arasındaki Gerginlik Neden Tırmandı?

Caracas / Washington /Ankara —Venezuela ile Amerika Birleşik Devletleri arasındaki ilişkiler, Nicolás Maduro yönetimi ve Donald Trump döneminde diplomatik kopuşun eşiğine geldi. Ortaya çıkan gerilim; seçim tartışmaları, ekonomik ambargolar, petrol gelirleri üzerindeki mücadele ve bölgesel siyasi bloklaşma nedeniyle hızla tırmandı.

Tartışmalı Seçimler Gerginliği Alevlendirdi

2018 başkanlık seçimlerinin ardından Maduro’nun yeniden göreve gelmesi, hem ülkede hem uluslararası arenada yoğun eleştirilere yol açtı.
Muhalefetin büyük kısmı seçimleri “eşit olmayan koşullar” gerekçesiyle boykot etti. ABD dahil birçok Batılı ülke seçim sonucunu tanımadı.

2019’da Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaidó’nun kendini “geçici devlet başkanı” ilan etmesi, ilişkileri tamamen kopma noktasına taşıdı. Washington, Guaidó’yu 24 saat içinde tanıyarak Maduro hükümetini “gayrimeşru” ilan etti. Bu adım Caracas tarafından “darbeye destek” olarak yorumlandı.

Trump Yönetiminin Sert Ambargosu Ekonomiyi Kilitledi

Trump yönetimi, Maduro üzerinde baskı kurmak amacıyla Venezuela’ya yönelik modern tarihin en ağır ekonomik yaptırımlarını devreye aldı.
Başlıca yaptırımlar şunlardı:
• Devlet petrol şirketi PDVSA’ya tam ambargo,
• Venezuela’nın ABD’deki petrol ve varlık gelirlerinin dondurulması,
• Altın ticaretine yönelik kapsamlı yasaklar,
• Maduro yönetimine finansal destek veren kişi ve kurumlara ikincil yaptırımlar.

Caracas yönetimi bu politikayı “ekonomik kuşatma ve rejim değişikliği girişimi” olarak niteledi. Ülkede zaten derinleşen hiperenflasyon, yaptırımların ardından daha da ağırlaştı.

Petrol: Krizin Kalbindeki Stratejik Kaynak

Venezuela, dünyanın en büyük kanıtlanmış petrol rezervlerine sahip ülkesi konumunda.
ABD yıllarca Venezuela petrolünün en büyük müşterisiydi. Trump döneminde uygulanan yasaklar, Caracas’ın petrol gelirlerinde büyük bir daralmaya yol açtı.

Bunun üzerine Maduro hükümeti, gelir açıklarını kapatmak için Rusya, Çin ve İran ile daha yakın işbirliğine yöneldi.
İran’ın yaptırımlara rağmen Venezuela’ya yakıt tankerleri göndermesi Washington tarafından “ABD etkisine bölgesel meydan okuma” olarak yorumlandı.

Jeopolitik ve İdeolojik Bloklaşma

Trump yönetimi Latin Amerika’da sol hükümetlere karşı sert politika izlerken, Maduro yönetimi Rusya ve Çin ile askeri ve ekonomik ilişkilerini genişletti.
ABD bu adımları kendi geleneksel nüfuz alanı olan bölgede stratejik tehdit olarak değerlendirdi.

Trump’ın “Venezuela için askeri seçenek masadaki seçeneklerden biridir” açıklaması ilişkileri en gergin seviyeye taşıdı.

Çok Katmanlı Bir Çatışma

Maduro–Trump gerginliği tek bir nedene dayanmıyor.
Krizin temel unsurları şöyle özetlenebilir:
• Tartışmalı seçim süreci
• ABD’nin rejim değişikliği beklentisi
• Petrol gelirleri üzerinde küresel güç mücadelesi
• Yaptırımların ekonomiyi çökerten etkisi
• Rusya–Çin–İran hattı ile kurulan yeni dengeler

Bu unsurlar bir araya gelince, iki ülke ilişkileri Soğuk Savaş sonrası en sert dönemine ulaştı.

Haluk Direskeneli, Kasım 2025

⸻

Dipnotlar
1. ABD Dışişleri Bakanlığı – Venezuela seçimleri ve yaptırımlarına ilişkin 2018–2020 dönemli resmi açıklamalar.
2. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Raporları – Venezuela’daki ekonomik kriz ve yaptırımların etkileri üzerine yıllık değerlendirmeler.
3. PDVSA ve OPEC Verileri – Venezuela’nın petrol üretimi, ihracatı ve rezervlerine ilişkin açık kaynak istatistikleri.
4. ABD Kongre Araştırma Servisi (CRS) – ABD’nin Venezuela politikası ve Guaidó desteği hakkında 2019–2020 analiz raporları.
5. Reuters, AP, BBC Latin America Arşivi – 2019 Guaidó krizi ve yaptırım haber akışları.

⸻