Bir yılı daha geride bıraktık. Yeni yıla girerken Adalar İlçemizdeki eğlence sektörü de programlarına devam etti. Ancak işletmelerden çıkan yüksek müzik sesleri, adada yaşayan vatandaşlarımızı ciddi bir şekilde olumsuz etkiliyor.

Mekan sahipleri ceplerini doldururken, bu insanlar para kazanacak diye mahalle sakinleri rahatsız oluyor. Üstelik bunu yaparken de halkın kamusal alanlarını gasp edip, “kış bahçesi” adı altında halkın kullanması gereken yerleri çevirerek kendilerine rant sağlaması, bazı işletmelerin orman arazilerini kirayalarak diskoteye çevirmesi, bunları önleyecek kamu görevlilerinin hiçbir işlem yapmaması veya yapıyor görüntüsü vermesi, Adalar’da yaşamı artık yaşanmaz bir hale getirdi.

Peki, Adalar İlçemizde bu mekanlara verilen canlı yayın müzik ruhsatları yasal mı? Ruhsatlar yönetmeliklere uygun mu veriliyor? Kamu görevlileri yasal olmayan işletmelere neden izin veriyor veya görmezden geliyor? Bu yazımızda bu konuyu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Yazının sonunda, Adalar’daki işletmelere verilen müzik yayını ruhsatlarının hiçbirinin yasal olmadığını anlayacağız!

Adalar İlçemizde hiç bir işletmenin böyle bir raporu yoktur

Öncelikle, canlı müzik yayını yapmak demek sanatçının sahneye çıkıp canlı olarak şarkı söylemesi anlamına gelmiyor. Banttan, kaset, CD gibi yayın araçlarından yayın yapma, canlı müzik yayını kategorisine girmektedir. Canlı müzik yayını yapacak işletmelerin, çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu almaları gerekmektedir. Bu rapor, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yeterlik belgesi almış çevre laboratuvarları tarafından hazırlanmaktadır. Adalar’daki işletmelerin hiç birinin böyle bir raporu yoktur.

Canlı müzik, eğlence sektörünün önemli bir parçasıdır ve birçok işletme müşterilerine canlı müzik deneyimi sunmaktadır. Ancak canlı müzik etkinlikleri, beraberinde gürültü kirliliği gibi sorunları da getiriyor. Bu nedenle, işletmelerin canlı müzik yayını yapabilmeleri için belirli kurallara uymaları ve yetkili mercilerden izin almaları gerekmektedir. Türkiye’de bu yetki, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen yönetmelikler çerçevesinde belediyelere verilmiştir.  

Canlı Yayın Ruhsatı Verme Yetkisine Sahip Belediyeler

Canlı yayın ruhsatı verme yetkisi, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesi uyarınca belediyelere aittir. Belediyeler bu yetkiyi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen yönetmelikler çerçevesinde kullanırlar. Bu yetki, belediyelerin sınırları içindeki tüm işletmeleri kapsamaktadır. Ancak, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından yapılan açıklamaya göre, belediyelerin kendilerinin radyo ve/veya televizyon yayını yapmalarına veya mevcut yayınları alıp aktarmalarına izin verilmemektedir.

Belediyelerin Canlı Yayın Ruhsatı Verme Süreci

Canlı yayın ruhsatı verme süreci, genel olarak aşağıdaki adımları içermektedir:

1. Başvuru: Eğlence yeri olarak hizmet vermekte olan ve canlı müzik yayını yapan; düğün salonu, lokanta, otel, kafe ve benzeri işletmelerin canlı yayın ruhsatı almak için ilgili belediyenin ruhsat ve denetim müdürlüğüne başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Başvuru dilekçesi ile birlikte, işletmenin faaliyet konusu, adresi, iletişim bilgileri gibi temel bilgiler de belediyeye iletilmelidir.  
2. Gerekli Belgelerin Temini: Belediyeler, canlı yayın ruhsatı başvurusu için belirli belgeler talep etmektedir. Bu belgeler genellikle şunlardır:  

3. Çevresel Gürültü Ölçümü: Canlı müzik yayını yapacak işletmelerin, çevresel gürültü seviyesi değerlendirme raporu almaları gerekmektedir. Bu rapor, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yeterlik belgesi almış çevre laboratuvarları tarafından hazırlanmaktadır. Rapor, işletmenin müzik yayını sırasında oluşturacağı gürültü seviyesinin, yönetmelikte belirtilen sınır değerleri aşmadığını göstermelidir.  
4. Değerlendirme: Belediye, başvuru dilekçesi ve ekli belgeleri inceleyerek, işletmenin canlı yayın ruhsatı almaya uygun olup olmadığını değerlendirir. Bu değerlendirme sürecinde, işletmenin çevresel gürültü yönetmeliğine uygunluğu, yangın güvenliği önlemleri, işyeri açma ve çalışma ruhsatının geçerliliği gibi faktörler göz önünde bulundurulur.  
5. Ruhsatlandırma: Değerlendirme sonucunda, işletmenin canlı yayın ruhsatı almaya uygun görülmesi halinde, belediye tarafından ruhsat düzenlenir. Ruhsatın geçerlilik süresi genellikle 3 yıldır ve bu sürenin sonunda yenilenmesi gerekmektedir. Ruhsatın yenilenmesi için, sürenin bitiminden en az 6 ay önce başvuruda bulunulması gerekmektedir. “Müzik Yayın İzin Belgesi”, belirli bir formata göre düzenlenir ve işletmenin müzik yayını ile ilgili bilgileri içerir. Üç kez yönetmelik ihlali bulunan işletmelerin müzik yayın izinleri iptal edilebilir.  
6. Ücretlendirme: Canlı yayın ruhsatı için belirli bir ücret ödenmesi gerekmektedir. Bu ücret, belediyelerin gelir tarifelerine göre belirlenir ve her yıl güncellenebilir. Örneğin, Bursa’da 2024 yılı için geçerli olan müzik yayın izin belgesi ücretleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:  

Canlı Yayın Ruhsatı ile İlgili Mevzuat

Canlı yayın ruhsatı ile ilgili temel mevzuat, 30 Kasım 2022 tarihli ve 32029 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Çevresel Gürültü Kontrol Yönetmeliği” dir. Bu yönetmelik, canlı müzik yayını yapan işletmelerin çevresel gürültüye neden olmamasını ve belirli sınır değerleri aşmamasını sağlamayı amaçlamaktadır. Yönetmelikte, canlı müzik, eğlence yeri, akustik rapor gibi kavramların tanımları, gürültü sınır değerleri, ölçüm metotları, izin belgesi alma süreci gibi konular detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.  

Yönetmelik, açık hava faaliyetleri için de kurallar getirmektedir. Açık havada müzik yayını yapmak isteyen işletmeler, 10.00-01.00 saatleri arasında, yönetmelikte belirtilen sınır değerleri aşmamak koşuluyla 5 güne kadar etkinlik düzenleyebilirler. 5 günden fazla sürecek etkinlikler için ise Çevre, Şehircilik, İklim Değişiklikliği İl Müdürlüğünden “Müzik Yayın İzin Belgesi” almaları gerekmektedir.  

Gürültü kirliliği sadece rahatsızlık vermekle kalmaz, aynı zamanda insan sağlığı üzerinde de olumsuz etkilere yol açabilir. Yüksek ses seviyelerine maruz kalmak, konforsuzluk, rahatsızlık, öfke, uyku düzensizliği, konsantrasyon bozukluğu gibi sorunlara neden olabilir. Daha yüksek seviyelerdeki gürültü ise işitme kaybı, stres, kalp-damar hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle, “Çevresel Gürültü Kontrol Yönetmeliği”nde belirlenen gürültü sınır değerlerine uyulması, halk sağlığının korunması açısından büyük önem taşımaktadır.  

Belediyelerin Canlı Yayın Ruhsatı Verme Sürecinde Karşılaştığı Zorluklar ve Çözüm Önerileri

Belediyeler, canlı yayın ruhsatı verme sürecinde çeşitli zorluklarla karşılaşabilmektedir.

Gürültü Ölçümlerinin Yapılması: Çevresel gürültü ölçümlerinin doğru ve güvenilir bir şekilde yapılması, uzmanlık ve teknik donanım gerektirmektedir. Belediyelerin bu konuda yeterli personel ve ekipmana sahip olmaması, ölçüm sürecinde sorunlara yol açabilmektedir. Bu sorunun çözümü için belediyeler, gürültü ölçümü ve denetimi konusunda uzman personel yetiştirebilir veya mevcut personelin eğitimlerle desteklenmesini sağlayabilirler. Ayrıca, gürültü ölçümü için gerekli teknik donanımın temin edilmesi de ölçümlerin daha doğru ve hızlı yapılmasına olanak tanıyabilir.

Yönetmeliğe Uygunluğun Denetlenmesi: Canlı yayın ruhsatı alan işletmelerin yönetmeliğe uygun faaliyet gösterip göstermediğinin düzenli olarak denetlenmesi gerekmektedir. Ancak, belediyelerin denetim kapasitesinin sınırlı olması, bu konuda yetersiz kalmalarına neden olabilmektedir. Bu sorunu çözmek için denetim ekiplerinin sayısı artırılabilir veya denetim sıklığı artırılabilir. Ayrıca, teknolojik araçlar kullanılarak denetim süreci daha etkin hale getirilebilir.

Şikayetlerin Değerlendirilmesi: Canlı müzik yayınlarından kaynaklanan gürültü şikayetlerinin etkin bir şekilde değerlendirilmesi ve çözüme kavuşturulması önemlidir. Belediyelerin şikayet mekanizmalarının yetersiz olması veya şikayetlere geç müdahale edilmesi, vatandaş memnuniyetsizliğine yol açabilmektedir. Bu sorunun çözümü için online şikayet platformları veya mobil uygulamalar gibi araçlar kullanılarak vatandaşların şikayetlerini daha kolay iletebilmeleri ve şikayetlerin takibinin daha etkin yapılabilmesi sağlanabilir.

İşletmelerin Canlı Yayın Ruhsatı Alırken Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

İşletmelerin canlı yayın ruhsatı alırken dikkat etmesi gereken bazı önemli hususlar şunlardır:

• Yönetmeliklere Uygunluk: İşletmeler, Çevresel Gürültü Kontrol Yönetmeliği’nde belirtilen tüm kurallara uygun olarak faaliyet göstermelidir. Gürültü sınır değerlerini aşmamak, gerekli ses yalıtım önlemlerini almak, akustik raporu hazırlatmak gibi yükümlülüklere dikkat edilmelidir.  
• Başvuru Süreci: Ruhsat başvurusu için gerekli belgelerin eksiksiz ve doğru bir şekilde hazırlanması, başvuru sürecinin sorunsuz ilerlemesini sağlar. Belediyenin talep ettiği tüm belgelerin zamanında teslim edilmesi önemlidir.  
• Çevresel Faktörler: İşletmenin bulunduğu konum, çevredeki binaların özellikleri, hassas kullanımların varlığı gibi faktörler, gürültü yayılımını etkileyebilir. Bu nedenle, işletmelerin çevresel faktörleri göz önünde bulundurarak gerekli önlemleri alması önemlidir.  
• Akustik Rapor: Akustik raporun, Bakanlıktan yeterlik belgesi almış firmalar tarafından hazırlanması gerekmektedir. Raporun içeriği, yönetmelikte belirtilen formata uygun olmalı ve işletmenin gürültü emisyon değerlerini doğru bir şekilde yansıtmalıdır.  
• İşbirliği: Belediye yetkilileri ile işbirliği içinde olmak, ruhsat alma sürecini kolaylaştırabilir. Gerekli bilgileri belediyeden temin etmek, olası sorunları yetkililerle görüşerek çözüme kavuşturmak önemlidir.

Canlı müzik etkinlikleri, şehirlerin kültürel ve sosyal hayatına önemli katkılar sağlamaktadır. Ancak, bu etkinliklerin beraberinde getirdiği gürültü kirliliği, çevre sakinlerini rahatsız edebilmekte ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenle, belediyelerin canlı yayın ruhsatı verme sürecini titizlikle yönetmesi ve işletmelerin de yönetmeliklere uygun faaliyet göstermesi büyük önem taşımaktadır.

Bu çalışma, belediyelerin canlı yayın ruhsatı verme sürecini detaylı bir şekilde ele almış ve işletmelerin bu süreçte dikkat etmesi gereken hususları açıklamıştır. Araştırma, Türkiye’deki canlı yayın ruhsatlandırma sürecinin, belediyeler tarafından yönetilen ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenen bir çerçeve dahilinde yürütülen çok aşamalı bir prosedür olduğunu ortaya koymaktadır. Bu süreç, başvuru, belge temini, gürültü ölçümü, değerlendirme, ruhsatlandırma ve ücretlendirme gibi aşamalardan oluşmaktadır.

Canlı yayın ruhsatı verme sürecinin daha etkin ve verimli hale getirilmesi için belediyelere bazı önerilerde bulunulabilir. Belediyeler, teknolojik gelişmeleri takip ederek online başvuru sistemleri ve otomatik süreçler gibi yenilikleri hayata geçirebilirler. Personel eğitimlerine önem vererek, gürültü ölçümü ve denetimi konusunda uzmanlaşmış ekipler oluşturabilirler. Denetim kapasitesini artırarak, işletmelerin yönetmeliklere uygun faaliyet göstermelerini daha etkin bir şekilde sağlayabilirler. Vatandaşlarla iletişimi güçlendirerek, şikayet ve önerileri dikkate alarak hizmet kalitesini artırabilirler. İşletmelerin ise yönetmeliklere uygun faaliyet göstermeye özen göstermesi, çevresel faktörleri dikkate alması ve belediye yetkilileri ile işbirliği içinde olması, canlı müzik etkinliklerinin sürdürülebilirliğini sağlayacaktır.   Kaynaklar ve ilgili içerik