Adalar’da Yapı Kayıt Belgesi Geçerli mi?

İmar Barışı olarak bilinen ve 2018 yılında yürürlüğe giren Yapı Kayıt Belgesi uygulaması, Türkiye genelinde ruhsatsız veya ruhsatına aykırı yapıların kayıt altına alınmasını ve belirli şartlar altında kullanımına izin verilmesini amaçlamıştır. Ancak, İstanbul Adalar ilçesi bu konuda bir istisna teşkil etmektedir.

Adalar’daki Uygulama ve Tartışmalar

Adalar, kentsel sit alanı olarak belirlendiği için, bu bölgede yapılan imar barışı uygulamaları özel bir önem taşır. Özellikle Adalar İlçesi’ndeki yapı kayıt belgelerinin geçerliliği, yargı kararları ve idari görüşlerle belirlenmektedir. 2019 yılında Anayasa Mahkemesi’nin aldığı kararlar, kentsel sit alanlarında bulunan ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında olan yapılara verilen yapı kayıt belgelerinin geçerliliğini onaylamıştır.

Ancak, İstanbul V Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, bazı durumlarda yapı kayıt belgelerinin geçerliliğini reddetmiş ve bu yapılara cins değişikliği başvurularını onaylamamıştır. Bu durum, yapı kayıt belgesinin sadece İmar Kanunu kapsamında geçerli olduğunu, özel kanunlarla korunan alanlarda ise bu belgenin geçerliliğinin tartışmalı olduğunu göstermektedir

Adalar, doğal ve tarihi dokusu nedeniyle Özel Çevre Koruma Bölgesi ilan edilmiş ve Sit Alanı statüsüne sahiptir. Bu özel statü, yapılaşma konusunda birçok kısıtlama getirmektedir. 7143 sayılı Kanun’un 16. Maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu’nda yapılan değişiklik gereği, Adalar’da Yapı Kayıt Belgesi uygulaması geçerli değildir.

Yasal Görüşler ve Hukuki Durum

Hukukçular arasında, yapı kayıt belgesinin geçerliliği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı avukatlar, belgenin hukuken geçerli olduğunu ve yapının kullanımına izin verdiğini savunurken, bazıları da özel kanunlarla korunan alanlarda bu belgenin geçerliliğinin yok sayılabileceğini belirtmektedir. Örneğin, Av. Ali Cem Şener, Yapı Kayıt Belgelerinin hukuken geçerli olduğunu ve kurul onayı olmadan işlem yapılamayacağını vurgulamıştır

Peki, bu durumun nedenleri nelerdir?

• Doğal ve Tarihi Dokunun Korunması: Adalar, eşsiz doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla önemli bir kültürel mirasa sahiptir. Yapı Kayıt Belgesi uygulamasının Adalar’da geçerli olması, kontrolsüz yapılaşmaya ve bu değerlerin zarar görmesine yol açabilir.
• Altyapı Yetersizliği: Adalar’ın mevcut altyapısı, yoğun bir yapılaşmayı kaldırabilecek kapasitede değildir. Su kaynakları, kanalizasyon sistemi ve ulaşım gibi altyapı unsurları, artan nüfus ve yapılaşma ile başa çıkamayabilir.
• Özel Çevre Koruma Statüsü: Adalar, Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak belirlenmiş olup, bu statü yapılaşma konusunda sıkı kurallar getirmektedir. Yapı Kayıt Belgesi uygulaması, bu kurallarla çelişki yaratabilir ve bölgenin koruma statüsünü zedeleyebilir.

Sonuç olarak, Adalar’da Yapı Kayıt Belgesi uygulaması geçerli değildir ve ruhsatsız veya ruhsatına aykırı yapıların kayıt altına alınması mümkün değildir. Bu durum, Adalar’ın doğal ve tarihi dokusunu koruma amacına hizmet etmektedir. Ancak, bazı durumlarda istisnalar olabileceği ve konunun uzmanlar tarafından değerlendirilmesi gerektiği unutulmamalıdır.