İstanbul’un eşsiz güzelliklere sahip Prens Adaları, sadece doğal ve tarihi değerleriyle değil, aynı zamanda eğitim kurumlarıyla da dikkat çekmektedir. Büyükada, Heybeliada, Burgazada ve Kınalıada’da geçmişten günümüze farklı seviyelerde eğitim veren okullar ve kurumlar bulunmaktadır. Bu yapılar, hem bölge halkına hem de İstanbul’un farklı semtlerinden gelen öğrencilere hizmet vermiş, aynı zamanda Türkiye’nin kültürel çeşitliliğini yansıtmıştır.
Büyükada’daki Okullar
Büyükada’da bugün faaliyette olan devlet okulları arasında Şehit Murat Yüksel İlkokulu ve 125. Yıl Atatürk Ortaokulu öne çıkmaktadır. Ayrıca adada Adalar Anadolu İmam Hatip Lisesi eğitim vermektedir. Tarihi ve kültürel önemi olan Özel Büyükada Rum İlkokulu, adanın çok kültürlü yapısının simgelerinden biridir.
Heybeliada’daki Okullar
Heybeliada, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e eğitim açısından önemli merkezlerden biri olmuştur. Adada Heybeliada Anadolu Lisesi, Heybeliada İlkokulu ve Heybeliada Ortaokulu bulunmaktadır. Ayrıca adaya ismini veren ünlü yazarın adını taşıyan Hüseyin Rahmi Gürpınar Çok Programlı Anadolu Lisesi de eğitim vermektedir.
Adanın en bilinen kurumlarından biri ise kuşkusuz Heybeliada Deniz Lisesi’dir. 1773 yılında Mühendishane-i Bahri Hümayun’un bir uzantısı olarak başlayan denizcilik eğitimi, uzun yıllar Heybeliada’da devam etmiş, pek çok ünlü deniz subayının yetiştiği bir okul olmuştur. Bugün kapalı olsa da tarihi ve sembolik değeri büyüktür.
Heybeliada’da ayrıca uzun yıllar dini eğitim veren Heybeliada Ruhban Okulu (Halki Theological School) bulunmaktaydı. 1844 yılında kurulan bu okul, Ortodoks dünyası için büyük bir öneme sahipti. 1971’de kapatılan Ruhban Okulu, günümüzde hâlâ açılmayı bekleyen bir kültürel ve tarihi miras olarak adanın hafızasında yaşamaktadır. Bununla birlikte, Ruhban Okulu yalnızca dini bir kurum değil, aynı zamanda uluslararası ilişkilerde sık sık gündeme gelen bir diplomatik pazarlık konusu olmaya devam etmektedir. Özellikle son Beyaz Saray görüşmelerinde de yeniden müzakere başlıklarından biri olarak gündeme gelmiştir.
Burgazada’daki Okullar
Daha küçük bir yerleşim olan Burgazada’da, yazar Sait Faik Abasıyanık’ın adını yaşatan Burgazada Sait Faik Abasıyanık İlkokulu bulunmaktadır. Ayrıca Burgazada’da geçmişte faaliyet göstermiş Öğretmenevi ve Akşam Sanat Okulu da eğitim hayatının bir parçası olmuştur.
Kınalıada’daki Okullar
Kınalıada’da ise eğitim hayatı daha sınırlı olmakla birlikte Mehmetçik İlkokulu ada halkının çocuklarına hizmet vermektedir.
Üniversite ve Fakülteler
Prens Adaları doğrudan üniversite kampüslerine ev sahipliği yapmasa da geçmişte yükseköğretim açısından önemli deneyimlere sahne olmuştur. Bir dönem Büyükada’da Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi yer almış, ancak daha sonra kapanmıştır. Fakülte; Plastik Sanatlar, Grafik Tasarımı, Moda ve Tekstil Tasarımı, Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Tiyatro ve Sanat Yönetimi bölümleriyle dikkat çekmekteydi.
İstanbul’un farklı bölgelerindeki üniversiteler ise adalarla kültürel iş birlikleri, sanat etkinlikleri ve yaz okulları aracılığıyla ilişki kurmaya devam etmektedir. Böylece adalar, yükseköğretim kurumlarının sanat ve kültür faaliyetlerine dolaylı olarak ev sahipliği yapmaktadır.
Büyükada, Heybeliada, Burgazada ve Kınalıada’daki okullar, İstanbul’un çok katmanlı eğitim ve kültür tarihine önemli katkılar sağlamıştır. Rum okullarından deniz lisesine, Ruhban Okulu’ndan imam hatip liselerine kadar geniş bir yelpazede yer alan bu kurumlar, sadece öğrencilerin eğitim gördüğü yerler değil, aynı zamanda adaların sosyal ve kültürel yaşamının da ayrılmaz parçalarıdır. Bugün bu miras, İstanbul’un çeşitliliğini ve zengin eğitim geleneğini gözler önüne sermektedir.
⸻
Haluk Direskeneli
