İstanbul’un kendine özgü yapısıyla öne çıkan Prens Adaları (Büyükada, Kınalıada, Heybeliada, Burgazada), motorlu araç trafiğine kapalı olması nedeniyle ulaşım konusunda kendine has zorluklar ve çözümler barındırmaktadır.
Bu adaların sakin ve özgün atmosferini koruyarak ulaşım ve lojistik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Adalar Ulaşım Komisyonu kritik bir rol üstlenmektedir. Peki, söz konusu komisyonun yapısı, temel sorumlulukları ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) içindeki yerini hakkında detaylı bir araştırma taptık.
Adalar’daki ulaşım ve lojistikle ilgili öncelikli kararları almak üzere kurulan komisyonun resmi adı “Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu”dur. Bu komisyon, hem yerel hem de metropoliten düzeydeki çeşitli kurumların temsilcilerinden oluşmakta. Komisyonda temsil edilen kurumlara baktığımızda:
Adalar Kaymakamlığı: Merkezi hükümetin yerel düzeydeki temsilciliği olarak Kaymakamlık, ilçenin genel idaresi ve koordinasyonunda önemli bir role sahiptir. Komisyondaki temsilcileri aracılığıyla daha geniş hükümet politikalarıyla bağlantı kurulması sağlanır.
Adalar Belediyesi: Adalar halkının refahı ve yerel hizmetlerden sorumlu olan belediye, komisyonda temsil edilerek ada sakinlerinin ihtiyaçlarını ve beklentilerini dile getirir.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Ulaşım Daire Başkanlığı: İstanbul genelindeki ulaşım stratejilerini ve kaynaklarını yöneten İBB Ulaşım Daire Başkanlığı’nın komisyondaki temsilcisi, adaların ulaşım politikalarının metropoliten düzeydeki planlarla uyumlu olmasını sağlar.
İlçe Emniyet Müdürlüğü: Adalardaki trafik düzenini sağlamak ve ulaşım kurallarını uygulamakla görevli olan İlçe Emniyet Müdürlüğü, komisyonda yer alarak güvenlik ve düzen konularında katkıda bulunur. Ayrıca, komisyonun iş ve işlemlerinin Adalar İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından yürütüldüğü belirtilmektedir.
İlçe Toplum Sağlığı Müdürlüğü: Özellikle yaya yoğunluğunun yüksek olduğu adalarda ulaşım planlaması yapılırken halk sağlığı hususlarını göz önünde bulundurmak amacıyla İlçe Toplum Sağlığı Müdürlüğü de komisyonda temsil edilmektedir.
Bu kurumların temsilcilerinden oluşan Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu, adaların ulaşım yönetimine çok paydaşlı bir yaklaşım getirmekte.
Komisyonun bu yapısı, adaların kendine özgü ihtiyaçları ile İstanbul’un genel ulaşım politikaları arasında bir denge kurulmasını amaçlamakta. Farklı yönetim kademelerinin ve yerel aktörlerin temsil edilmesi, ulaşım kararlarının daha kapsamlı ve adil bir şekilde alınmasına olanak tanıyabilir.
Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu, adaların ulaşım ve lojistik sistemlerinin düzenlenmesi ve iyileştirilmesi konusunda geniş kapsamlı sorumluluklara sahiptir. Bu sorumluluklar çeşitli başlıklar altında toplanabilir:
UKOME’ye Görüş Bildirme: Komisyon, adalar içi, adalar arası ve adalar ile anakara arasındaki ulaşım, lojistik faaliyetleri, iş makineleri, kamu araçları, bireysel elektrikli araçlar ve kullanıcılarıyla ilgili standartlar, nicelikler ve nitelikler konusunda UKOME’ye görüş bildirmektedir. Bu, komisyonun yerel bilgi ve uzmanlığını metropoliten düzeydeki karar alma süreçlerine taşıdığını göstermektedir.
Ön İzin Verme: UKOME kararları doğrultusunda komisyon, adalarda bireysel elektrikli araç kullanabilecek kişilere, yük aracı kullanabilecek ticari işletmelere ve kullanılabilecek bireysel elektrikli araç türlerine ön izin vermektedir. Bu yetki, adaların kendine has koşulları göz önünde bulundurularak yerel düzeyde bir değerlendirme yapılmasını sağlamaktadır.
Kamu Araçları İçin Ön Onay Verme: Kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla adalarda faaliyet gösterecek kamu kurum ve kuruluşlarına ait araçlar için (satın alma veya kiralama yoluyla edinilmiş) komisyon tarafından ön onay verilmektedir. Bu, kamu hizmetlerinin adaların ulaşım düzenine uygun bir şekilde yürütülmesini temin etmeyi amaçlar.
Bireysel Ulaşım Sistemlerini Düzenleme: Komisyon, “Adalar İlçesi Ulaşım ve Lojistik Yönergesi”nde tanımlanan bireysel elektrikli araçlar ve bisikletler haricinde bireysel elektrikli araç kullanımını yasaklayarak adaların doğal ve kültürel yapısını koruma altına almaktadır. Bu, adaların motorlu araç trafiğinden arındırılmış yapısını sürdürme çabasının bir parçasıdır.
Lojistik ve Yük Taşımacılığını Yönetme: Komisyon, yük taşımacılığına izin verilen saatleri belirlemekte, iskelelerde forklift kullanımını düzenlemekte ve gerektiğinde tarifesiz yük taşımacılığı için izin verebilmektedir. Bu, adaların ekonomik faaliyetlerinin aksamaması için lojistik süreçlerin etkin bir şekilde yönetilmesini sağlar.
Özel İhtiyaçları Gözetme: Engelli bireyler için özel olarak tahsis edilmiş manuel veya elektrikli araçlar, genel ulaşım yönergelerinin kapsamı dışında tutularak bu bireylerin ulaşım ihtiyaçlarına duyarlılık gösterilmektedir. Bu, adaların tüm sakinleri için erişilebilir bir ulaşım sistemi oluşturma amacını yansıtır.
Afet Durumlarına Hazırlık: Komisyon, afet anında ve sonrasında temel ihtiyaçları karşılayacak afet lojistiği depolarının her adada kurulmasından sorumludur. Bu, adaların acil durumlara karşı hazırlıklı olmasını sağlamak açısından kritik bir görevdir.
Deniz Yoluyla Turistik ve Rekreatif Ulaşıma Katkı Sağlama: Adalar çevresinde deniz yoluyla yapılacak turistik ve rekreatif amaçlı taşımacılıkla ilgili olarak UKOME’ye görüş bildirilmektedir. Bu, turizm faaliyetlerinin adaların doğal ve kültürel yapısına zarar vermeden sürdürülmesine katkıda bulunur.
İnşaat Ekipmanları İçin İzin Verme: İhtiyaç duyulması halinde ve coğrafi koşullar nedeniyle gerekebilecek iş makineleri veya ağır tonajlı araçlar için, iş süresiyle sınırlı olmak üzere komisyon tarafından izin verilebilmektedir. Bu, adaların altyapı çalışmalarının yürütülmesini sağlarken, bu tür araçların adaların genel atmosferini olumsuz etkilemesini önlemeyi amaçlar.
Komisyonun bu geniş yetki alanı, adaların ulaşım ve lojistik ihtiyaçlarının bütüncül bir yaklaşımla ele alındığını göstermekte. UKOME’ye yapılan düzenli bildirimler ve yerel düzeyde verilen ön izinler, hem yerel dinamiklerin hem de metropoliten politikaların dikkate alınmasını sağlamayı amaçlıyor.
Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu ile UKOME arasındaki ilişki, yerel düzeyde yapılan değerlendirmelerin ve verilen ön onayların, metropoliten düzeydeki nihai karar alma süreçleriyle nasıl entegre olduğunu göstermesi açısından önemlidir.
Komisyonun bireysel elektrikli araçlar, lojistik araçları ve kamu hizmeti araçları konusundaki kararları, UKOME’nin nihai onayını gerektiren ön onay niteliğindedir. Bu durum, komisyonun önemli bir tavsiye ve ilk yetkilendirme mercii olduğunu, ancak son kararın İstanbul genelindeki ulaşım politikalarını yöneten UKOME tarafından verildiğini açıkça ortaya koymaktadır.
UKOME, adalarla ilgili ulaşım ve lojistik konularında nihai kararları alırken, genellikle yerel komisyonun önerilerini ve ön onaylarını dikkate almaktadır. Bu, yerel komisyonun adaların özgün koşulları ve ihtiyaçları hakkında sunduğu bilgilerin UKOME’nin karar alma sürecinde önemli bir girdi teşkil ettiğini göstermektedir. Ancak, bazı durumlarda UKOME’nin nihai kararları, yerel komisyonun ilk görüşleriyle tam olarak örtüşmeyebilir. Özellikle ve numaralı snippet’lerde belirtilen halkın tepkileri ve anlaşmazlıklar, UKOME’nin adalarla ilgili ulaşım kararlarının her zaman yerel beklentileri tam olarak karşılamadığını düşündürmektedir. Bu durum, yerel komisyonun önerilerinin bazen UKOME tarafından farklı şekillerde değerlendirilebileceğine işaret etmektedir.
UKOME tarafından alınan kararların uygulanması ve denetlenmesi ise genellikle Kaymakamlık, yerel emniyet birimleri, İBB’nin ilgili müdürlükleri ve Adalar Belediyesi’nin işbirliğiyle gerçekleştirilmektedir. Bu, metropoliten düzeyde alınan kararların yerel düzeydeki kurumlar aracılığıyla hayata geçirildiğini göstermektedir ve Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu’nda temsil edilen kurumların bu süreçte aktif rol aldığını teyit etmektedir.
Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu ile UKOME arasındaki ilişki, yerel uzmanlık ve ihtiyaçların metropoliten düzeydeki ulaşım planlaması ve yasal çerçeveyle dengelendiği bir yapıyı ifade etmektedir. Ancak, halkın bazı ulaşım kararlarına yönelik tepkileri, bu dengenin her zaman adalılar tarafından ideal olarak algılanmayabileceğini göstermektedir.
Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu’nun faaliyetlerini düzenleyen temel yasal belge “Adalar İlçesi Ulaşım ve Lojistik Yönergesi”dir. Bu yönerge, adalar içindeki ve adalar ile anakara arasındaki ulaşım ve lojistik sistemlerine dair usul ve esasları detaylı bir şekilde belirlemektedir.
Yönergenin kapsamı, engelli bireyler için özel olarak tahsis edilmiş araçlar hariç olmak üzere, adalar içindeki ve adalar ile anakara arasındaki tüm ulaşım ve lojistik faaliyetlerini kapsamaktadır. Yönerge, 5393 sayılı Belediye Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği gibi çeşitli yasal düzenlemelere dayanmaktadır. Ayrıca, İBB, Adalar Belediyesi, UKOME, TUHİM, LOTEM, trafik zabıtası ve belediye zabıtası gibi temel kurumların tanımlarını içermektedir.
Yönerge, bireysel elektrikli araçların kullanımı (yasaklar, izinler, koşullar), kamu araçları (izinler, elektrikli araçlara geçiş) ve yük taşımacılığı (saatler, araç türleri, izinler) gibi konularda özel düzenlemeler içermektedir. Komisyonun çalışmalarının ve süreçlerinin Adalar İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından yürütüldüğü de yönergede belirtilmektedir.
“Adalar İlçesi Ulaşım ve Lojistik Yönergesi”, Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu’nun yetki ve sorumluluklarını belirleyen temel bir hukuki metindir. Yönergenin detaylı içeriği ve yasal dayanakları, adaların kendine özgü çevresel ve kentsel özelliklerini koruyarak ulaşım ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik kapsamlı bir yaklaşımı yansıtmaktadır. Elektrikli araçlara yapılan vurgu, sürdürülebilirlik ilkesine bağlılığı gösterirken, yönergenin uygulanması ve halk tarafından kabulü zaman zaman tartışmalara yol açabilmektedir (halk tepkilerini gösteren snippet’lerde olduğu gibi).
Adalar Ulaşım ve Lojistik Komisyonu, Prens Adaları’nın kendine özgü ulaşım ve lojistik ihtiyaçlarını yönetmek üzere kurulmuş kritik bir organdır. Çeşitli yerel ve metropoliten kurumların temsilcilerinden oluşan komisyon, adaların özel koşullarını dikkate alarak ulaşım konusunda ön kararlar almakta ve UKOME’ye öneriler sunmaktadır.
Komisyonun geniş sorumlulukları, bireysel ulaşımdan kamu hizmetlerine, lojistikten afet hazırlığına kadar pek çok alanı kapsamaktadır. UKOME ile olan ilişkisi, yerel düzeydeki uzmanlık ve ihtiyaçların, metropoliten düzeydeki ulaşım politikaları ve yasal çerçeveyle dengelenmesini amaçlayan iki aşamalı bir karar alma sürecini yansıtmaktadır.
“Adalar İlçesi Ulaşım ve Lojistik Yönergesi” ise komisyonun faaliyetlerini düzenleyen temel hukuki dayanak olarak işlev görmektedir. Adaların motorlu araç trafiğine kapalı yapısını koruyarak sürdürülebilir ve etkin bir ulaşım sistemi sağlamak, komisyonun temel hedefi olarak öne çıkmaktadır.
İBB bitmiştir. Adalar belediyesi ulaşım konusunda hiçbir çalışmaları yoktur.