Büyükada, İstanbul’un en değerli kültürel miras alanlarından biri olarak uzun süredir korunması gereken yapılarla gündeme geliyor. Bu mirasın en görkemli örneklerinden biri olan Rizzo Palas, Kadıyoran Caddesi 29 numarada uzun yıllar süren bekleyişin ardından restorasyon sürecini tamamladı.
Rizzo Palas’ın Kökenleri ve Mimari Kimliği
1893 yılında Syeran Rizzo ailesi tarafından inşa edilen köşk, dönemin ahşap mimarisinin zarif örneklerinden biri olarak biliniyor. Ada tarihinde önemli bir yere sahip olan yapı, uzun süre bakımsızlık nedeniyle yıpranmış, kimi dönemlerde yıkılma tehlikesiyle de karşı karşıya kalmıştı.
Bugün Balıklı Rum Hastanesi Vakfı mülkiyetinde bulunan köşk, 2024 başında başlatılan bir projeyle kapsamlı şekilde restore edildi. Böylece hem ada sakinlerinin belleğinde hem de mimarlık tarihindeki yerini koruyacak yeni bir döneme girmiş oldu.
Restorasyon Sonrası Kullanım Tartışmaları
Köşkün gelecekte nasıl değerlendirileceği henüz kesinleşmiş değil. Vakıf mülkü olması nedeniyle son karar yine vakfa ait. Ada kulislerinde, yapının dizi ve film seti olarak kullanılabileceği konuşuluyor. Böyle bir ihtimal, restorasyonun hızla tamamlanmasını da açıklayabilir.
Bahçe ve Çevresel Etkiler
Rizzo Palas’ın arkasında, Yeniyol’a kadar uzanan geniş bir bahçe bulunuyor. Bu alanın yeniden canlandırılması, yalnızca köşkün değil, tüm Kadıyoran Caddesi’nin estetik ve kültürel değerine katkı sağlayabilir. Bölgedeki başka köşklerin de benzer bir sürece dahil edilmesi, adanın tarihî kimliğini güçlendirecek stratejik bir adım olacaktır.
Kadıyoran Caddesi’nde Diğer Örnekler
Bölgedeki restorasyon çalışmaları yalnızca Rizzo Palas ile sınırlı değil:
• Taş Mektep: İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilip kültür merkezi olarak işlevlendirilen bu yapı, ada için önemli bir kültürel dönüşüm örneği oldu.
• Samuel Cox Evi: 1886 yazında dönemin ABD Büyükelçisi Samuel Sullivan Cox’un kiracı olarak yaşadığı köşk, Büyükada’nın yalnızca yerel değil, uluslararası belleğinde de özel bir yere sahip.
Adalarda Restorasyon Dalgası
Tüm bu gelişmeler, Büyükada’da tarihî mirasın yalnızca korunmakla kalmayıp, yeni işlevlerle hayata döndürülebileceğini gösteriyor. Rizzo Palas’ın restorasyonu, hem ada halkı hem de yatırımcılar açısından bölgenin kültürel ve turistik potansiyelinin arttığına işaret ediyor.
Giderek artan bu restorasyon dalgasının yalnızca Büyükada ile sınırlı kalmayıp, Heybeliada, Burgazada ve Kınalıada gibi diğer adalarda da benzer projelere öncülük etmesi bekleniyor. Böylece İstanbul’un ada kültürü, hem geçmişin hatıralarını koruyacak hem de yeni işlevlerle geleceğe taşınacaktır. (Haluk DİRESKENELİ)
