Büyükada’da fedakârlığı, insan sevgisi ve iyilik dolu yüreğiyle bir efsaneye dönüşen Berç Yetvart Akdeniz, nam-ı diğer Horoz Reis, özel bir törenle anıldı. Adalar Belediye Meclisi’nin aldığı kararla Büyükada Kumsal Parkı’nın adı, Horoz Reis Kumsal Parkı olarak değiştirildi. Adalıların gönlünde taht kuran bu eşsiz insanın adı, artık sadece anılarda değil, adanın simge noktalarından birinde yaşayacak.
1926 yılında Kınalıada’da, balıkçı Artin ve Uskuhi’nin oğlu olarak dünyaya gelen Berç Yetvart Akdeniz, iki metreye yakın boyu, sarışın çakır gözleri ve güçlü yapısıyla adeta bir mitolojik kahramanı andırıyordu. Kimilerine göre adaların Hızır’ı, kimilerine göre Poseidon’u olan Horoz Reis, lakabını çocukluğunda çok sevdiği tahta horoz oyuncağını kaybedince aylarca ağlamasıyla kazandı. Babasının ardından balıkçı reisi olduğunda da bu lakapla anılmaya devam etti.
Horoz Reis, fırtına, lodos ya da sis dinlemeden, hiçbir karşılık beklemeden Adalı hastaları teknesiyle anakaraya taşıdı. Güçlü kolları ve denizdeki ustalığıyla, en zorlu havalarda bile dümeni tutarak sayısız insanın hayatını kurtardı. Bir keresinde, Şinasi amcanın yeni doğan oğlu Timur’un hastaneye yetiştirilmesi gerektiğinde, lodosun ve dalgaların ortasında Kartal’a ulaşmış, üstelik Şinasi amcaya para bile vermişti: “Yiyenimize amcasından hediye.”
Horoz Reis, sadece hastaları taşımakla yetinmedi; cömertliğiyle de adından söz ettirdi. Anakaraya her çıkışında seyyar köfteciye uğrar, tayfalarıyla birlikte yoldan geçenlere ikramda bulunurdu. Denizden tuttuğu balıkları yoksullara dağıtır, her gün ciğer alarak adanın kedilerini beslerdi. Hayvan sevgisi, insan sevgisiyle birleştiğinde, Horoz Reis adeta adaların koruyucu meleği oldu.
Ne yazık ki, Horoz Reis 14 Aralık 1978’de, henüz 52 yaşındayken kalp krizi nedeniyle aramızdan ayrıldı. Galatasaray’daki Üç Horan Ermeni Kilisesi’nde düzenlenen kalabalık törenden sonra, Kınalıada’ya götürülürken teknelerden oluşan büyük bir deniz konvoyu ona eşlik etti. Bu, adalıların ona olan sevgisinin ve saygısının en büyük göstergesiydi.
2004 yılında, Adalar Belediyesi’nin eski başkanı Coşkun Özden’in girişimiyle, Horoz Reis’in adı belediyeye ait cankurtaran motoruna verildi. Özden, “Adalılarla birlikte Horoz Reis’in adını yaşatmak istedik. Gerçeği öğrenenler vefa örneğimizi tebrik etti,” demişti. Şimdi ise Büyükada Kumsal Parkı’nın onun adını taşıması, bu efsanevi isme duyulan saygıyı bir kez daha ortaya koydu.
Adalılar, Horoz Reis’in hikâyesinin daha geniş kitlelere ulaşmasını ve bir heykel, kitap ya da müze ile kalıcı hale getirilmesini arzuluyordu. “Horoz Reis bir efsane, masallarda olur,” diyen adalılar, onun adını sadece bir teknede ya da parkta değil, daha büyük anıtlarla yaşatmayı umuyor. Onun fedakârlığı, dostluğu ve insan sevgisi, adaların ruhunu yansıtan bir miras olarak hâlâ canlı.
Büyükada’nın balıkçıları, dostlukları ve denizin bereketiyle dolu o eski günler, Horoz Reis’in anısıyla hâlâ yaşıyor. Adalılar, “Biraz özlem, biraz hatırlayış, biraz da eskilere selam” diyerek Horoz Reis’i anarken, onun adının yeni nesillere aktarılmasını diliyor. Horoz Reis, adayı ada yapan o eşsiz yüzlerden biri olarak, her zaman kalplerde ve dalgalarda yaşamaya devam edecek.
Heykel hangi sanatçının eseri? Bu detayı es geçmişsiniz 🙂