İstanbul’un Prens Adaları’nın en büyüğü olan Büyükada, yıllardır huzur ve tarih dolu bir kaçış noktası olarak İstanbulluları cezbediyor. Özellikle adanın merkezi Saat Meydanı, hem yerel halkın hem de ziyaretçilerin buluşma yeri olarak öne çıkıyor. 1980’li yılların başından günümüze ulaşan bir fotoğraf, bu meydanın o dönemki canlılığını gözler önüne seriyor. Bu nostaljik kare, adanın ticari ve sosyal hayatına ışık tutarken, günümüzdeki değişiklikleri de düşündürüyor.
Fotoğrafta, meydanın sağ tarafında günümüzün Prenses Otel’i olarak bilinen Ankara Palas binası dikkat çekiyor. Otelin altında dondurmacı, ayakkabı mağazası, Mehmet Dermancı’nın Halk Eczanesi ve Mustafa Karaduman’ın fotoğrafhanesi (ki burada oyuncak da satılırdı) sıralanmış halde görülüyor. Karşıda 23 Nisan Caddesi’nin sol köşesinde Mahmut Beğenilmiş’in dönerci dükkanı, kulenin arkasında Hasan Tahsin Uzun’un “Hacı Baba Kuruyemiş, Kurukahve, Şekerleme” dükkanı yer alıyor. Solda yan yana Morgan Butik, emlakçı Albert Negri’nin dar cepheli binası, Yalovalı Kardeşler’in pasajlı yapısı, Huriye Tangöze’nin iki katlı ahşap evi ve turizm danışma bürosu tabelası gibi detaylar, adanın o yıllardaki günlük hayatını yansıtıyor. Sol tarafta ise günümüzün Leydi Büfe’sinin o zamanki tabelası ve Reşat Çetin Kaplan tarafından işletilen Kahramanmaraş Edeler Dondurmacısı’nın bir kısmı görülüyor.Tarihi kaynaklara göre, Saat Kulesi 1923 yılında Cumhuriyet’in kuruluşuyla birlikte meydanda yerini almış, bazı kaynaklar ise inşasını 1912’ye kadar geri götürüyor.
Kule, adanın simgelerinden biri haline gelerek, çevresindeki mimari ve sosyal dokuyu şekillendirmiş. 20. yüzyılın başlarında meydan etrafında bahçeli köşkler inşa edilmeye başlanmış, bu da Büyükada’yı bir yazlık yerleşim haline getirmiş.
Ancak zamanla, adanın çok katmanlı tarihi – depremler, yangınlar ve modernleşme ile değişime uğramış. Çevredeki dükkanlar arasında kafeler, hediyelik eşya satan mağazalar ve restoranlar çoğalmış; tarihi binaların bir kısmı restore edilerek turizme açılmış.
Kaynaklar:
Adalar Kültür Derneği yayınları
Yılmaz Kaini foto arşivi
