Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye’de deprem üretme potansiyeline sahip 30 fayın “sismik boşluk” sınıfında olduğunu duyurdu. Sözbilir, bu fayların her an yıkıcı bir deprem üretebileceği uyarısında bulundu.
Kahramanmaraş merkezli 2023 depremlerinin ardından ülke genelindeki fayların durumunu incelemeye alan uzmanlar, Türkiye’de 2011’den bu yana tanımlanan 485 fay tespit etti. Sözbilir, “Bu faylar arasında ‘sismik boşluk’ olarak adlandırılan, deprem üretme zamanı gelmiş 30 fay bulunuyor. Son 125 yılda deprem üretmeyen faylar stres biriktiriyor. Paleosismoloji yöntemiyle fayların geçmişteki deprem hareketlerini analiz ederek, deprem tekrarlama aralıklarını belirledik. Bu aralıklarla fayın son depreminden geçen süre çakışırsa, deprem riski çok yüksek demektir” dedi.
Prof. Dr. Sözbilir, özellikle İstanbul’un güneyinde yer alan Kumburgaz, Adalar ve Avcılar segmentlerinin oluşturduğu fay hattında büyük bir deprem beklendiğine dikkat çekti. Batı Anadolu’da İzmir’deki Tuzla ve Gökçeyazı segmentli Balıkesir ile Eskişehir fayları, Orta Anadolu’da Tuz Gölü, Kayseri-Erciyes ve Erkilet fayları, Kuzey Anadolu Fayı’nda Erzincan ve Bingöl’deki Yedisu Fayı, Doğu Anadolu’da Malatya ve Ovacık fayları ile Güneydoğu’daki Şirvan, Cizre ve Yüksekova faylarının da sismik boşluk sınıfında olduğunu belirtti. Sözbilir, “Bazı faylar 3 bin, hatta 4 bin yıldır deprem üretmedi ve sürekli stres biriktiriyor” uyarısında bulundu.
1996’da yapılan bir çalışmada 15’e yakın deprem üretmemiş fay tespit edildiğini hatırlatan Sözbilir, bu faylardan 6’sının bugüne kadar kırıldığını ifade etti. Kalan fayların ise her an aktif hale gelebileceğini vurguladı.
Sözbilir, riskli fayların bulunduğu bölgelerdeki belediyelere raporlar hazırladıklarını ve bu raporların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile paylaşıldığını söyledi. Fayların geçtiği alanlarda yapılaşmanın durdurulması gerektiğini vurgulayan Sözbilir, “Fay sakınım bandı oluşturularak yapılaşma kısıtlanmalı. Mevcut yapılar deprem senaryolarına göre değerlendirilmeli ve riskli binalar kentsel dönüşüm kapsamına alınmalı” çağrısı yaptı.
Türkiye’nin deprem gerçeğine karşı hazırlıklı olunması gerektiğini belirten uzmanlar, vatandaşları da bilinçli hareket etmeye davet ediyor. Yetkililer, riskli bölgelerde denetimlerin artırılmasını ve gerekli önlemlerin ivedilikle alınmasını talep ediyor.
