Dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu’nun basını içeri almadığı İstanbul’un incisi Büyükada’daki BELTUR inşaatı ziyaretinde, koruma altındaki tabiat parkında gerçekleştirilen kaçak inşaat faaliyetleri, Adalar Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davayla gün yüzüne çıktı.
2023/622 Esas numaralı dava dosyasında, İstanbul 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü ve O. N.’ın şikayetleri üzerine, O. C. A., B. K. ve E. B. hakkında 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na muhalefet suçlamasıyla soruşturma başlatıldı.
Adalar ilçesi, Maden Mahallesi’nde, 290 ada 101 parselde yer alan ve Maliye Hazinesi’ne kayıtlı Büyükada Tabiat Parkı’nda, basit onarım ve tadilat ruhsatıyla başlayan çalışmaların, izinsiz ve ruhsat gerektiren yeni inşaat faaliyetlerine dönüştüğü belirlendi. 4 Şubat 2022 tarihinde başlayan ve 31 Ocak 2025’te keşfi yapılan inşaatlarda, betonarme yapılar, yığma tuğla duvarlar, ahşap konstrüksiyonlar ve kıyı düzenlemeleri tespit edildi. İddianameye göre, BELTUR A.Ş. liderliğindeki bir adi ortaklık tarafından yürütülen projede, ağır iş makineleri kullanılarak ormanlık alan tahrip edildi ve koruma altındaki sit alanında yasadışı müdahaleler gerçekleştirildi.
21 Nisan 2025 tarihli bilirkişi raporunda, yapılan imalatların 2863 Sayılı Kanun’un 9. maddesi kapsamında “inşai ve fiziki müdahale” niteliğinde olduğu ve basit onarım kapsamını aştığı vurgulandı. Raporda, havuzun yıkılarak yeniden betonarme olarak inşa edildiği, yürüyüş yollarının kayrak taşıyla kaplandığı, bazı binaların çatılarının birleştirildiği ve sahil duvarlarının taş kaplamayla yenilendiği belirtildi. Kullanılan malzemelerin durumu ve korozyon analizleri, inşaatların son üç yıl içinde yapıldığını doğruladı. Ayrıca, bu müdahalelerin koruma alanının dış görünümünü değiştirdiği ve çevresel zararlara yol açtığı kaydedildi.
BELTUR A.Ş. Genel Müdürü Osman Cenk Akın, sadece dış cephe güçlendirmesi yaptıklarını ve statik yapıyı koruduklarını savundu. Mesa ASL A.Ş. Genel Müdürü Ersin Babacan, bakım ve güçlendirme projesi yürüttüklerini belirtirken, şantiye şefi Batuhan Keleşoğlu da güçlendirme çalışmaları yaptığını iddia etti.
Ancak bilirkişi raporu ve Adalar Belediyesi’nin 2 Mart 2023 tarihli yapı tespit tutanağı, bu savunmaları çürüterek, ruhsatsız ve izinsiz inşaat faaliyetlerini doğruladı.
Büyükada Tabiat Parkı, 1973’te sit alanı ilan edilmiş ve 2863 Sayılı Kanun kapsamında koruma altına alınmıştı. Kanunun 9. maddesi, sit alanlarında izinsiz inşai müdahaleleri yasaklarken, 65. maddesi bu tür faaliyetlere cezai yaptırımlar öngörüyor. İstanbul 3 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun kararlarına göre, alanda yapılacak her türlü imalat için önceden izin alınması gerekiyor. Ancak dava konusu inşaatlarda, ne Adalar Belediyesi’nden ne de ilgili koruma kurulundan gerekli izinlerin alındığı tespit edildi.
Adalar Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen dava, Büyükada’nın doğal ve kültürel mirasına yönelik tehditleri bir kez daha gündeme getirdi. Çevreciler ve yerel halk, tabiat parkındaki tahribatın geri döndürülemez sonuçlar doğurabileceğini ifade ederken, mahkemenin vereceği karar merakla bekleniyor. Hukuki değerlendirme ve nihai kararın mahkemeye ait olduğu belirtilen bilirkişi raporunda, kaçak inşaatların sit alanına verdiği zararların boyutları açıkça ortaya kondu.
Bu dava, İstanbul’un doğal ve kültürel zenginliklerinin korunması adına önemli bir sınav olarak görülüyor. Sit alanlarında denetimsiz inşaat faaliyetlerinin önlenmesi ve yasal yaptırımların caydırıcılığı, hem Büyükada’nın hem de benzer bölgelerin geleceği için kritik önem taşıyor. Mahkeme sürecinin sonucu, koruma politikalarının etkinliğini sorgulatan bu olayda belirleyici olacak.
