Gürpınar Müzesi’ni ‘fayton’ kurtardı!
İBB’ye devredilen müze evinin meslek kursuna dönüştürülmesi talebine İl Genel Meclisi, ‘Sadece faytonla ulaşım sağlanan adada, meslek kursu verimli olamaz’ gerekçesiyle geçit vermedi
Usta kalem Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Heybeliada’daki müze evinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne(İBB) devredilerek meslek kursuna dönüştürülmesine İl Genel Meclisi vize vermedi.Meclis İdari İşler Komisyonu, “Köşke kışın ulaşım zor. Adada ulaşımın sadece faytonla sağlanabildiği düşünülürse belediyenin açacağı kurs ve kütüphane ada sakinlerine bir faydagetirmez” gerekçesiyle tahsisi uygun bulmadı.
Türk edebiyatının en önemli kalemlerinden Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Heybeliada’da 32 yıl yaşadığı köşk, 2000 yılında dönemin Adalar Kaymakamı Mustafa Farsakoğlu’nun girişimleri ve Kültür Bakanlığı’nın katkılarıyla müze ev olarak hizmete açıldı. Ünlü yazarın, kitapları, gazete koleksiyonu, kendisine ait dantel işleri, çalışma veyatak odası ile aile fotoğraflarının sergilendiği müze son birkaç aya kadar ziyaretçilerini ağırlıyordu. Restorasyon ihtiyacı nedeniyle kısa süreliğine kapanan müzeye geçen Mart ayındaİBB talip oldu.
Bakanlık onayladı
Müze binasının İstanbul halkına sanat ve meslek eğitimi veren İstanbul Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları’nca kütüphane ve kurs merkezi olarak kullanılmak üzere belediyeleri adına tahsisini isteyen belediye, Nisan ayında da Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tahsis için görüş sordu. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, kendine tahsisli binanın İBB’ye tahsis edilmesine Bakanlık ‘olur’uyla onay verirken onay yazısında, Kültür Varlıklarını Koruma Kurulundan izin alınması şart koşuldu. Bu onayın ardından da tahsis talebi İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’nun imzasıyla köşkün mülkiyet sahibi İl Özel İdaresi’ne iletildi. İl Genel Meclisi’nin Eylül ayında gerçekleşen toplantıda Meclis’e sunulan teklif, yapılan oylamanın ardından İdari İşler Komisyonu’na sevk edildi. Son kararı verecek olan komisyon yerinde yaptığı incelemenin ardından müzenin kurs olmasına vize vermedi.
Kışın ulaşım zor
Komiyonun hazırladığı ve bu ayki Meclis’te onaya sunulacak raporda, “Köşk adanın yukarısında ve merkezden 20-25 dakikalık yürüme mesafesinde. Ada sakinlersiyle yaptığımız görüşmede burada açılacak kurs ve kütüphanenin ihtiyaca cevap vermeyeceği, kışın köşke çıkmanın mümkün olmadığı belirtilmiştir. Adada ulaşımın sadece faytonla sağlanabildiği düşünülürse belediyenin açacağı kurs ve kütüphanenin ada sakinlerine bir fayda getirmeyeceği anlaşılmıştır. Tahsis komisyonumuzca uygun görülmemiştir” denildi.
Sevindirici ama..
Kurs fikrini “dehşet verici” bulan ve adalıların müzenin kurs binası yapılması halinde ayağa kalkacağını söyleyen Adalar Belediye Başkanı Mustafa Farsakoğlu da komisyonun verdiği kararın sevindirici olduğunu söyledi. Meclis onay vermese de köşkün belediyeye tahsisi için girişimlerin süreceğine yönelik endişe taşıdığını kaydeden Farsakoğlu, “Valiye bu tahsisin gerçekleşmemesi için bir yazı yazdım. Müzeyle ilgili haberi ve yazıları da dosyaya ekledim. Bu hafta da randevu alıp valiyle görüşeceğim. Müzeyle ilgili restorasyon projesi hazır, ödeneğin çıkarılıp bir an önce çalışmaların başlaması gerekiyor” dedi.
Müze için satın alındı
Yazarın yaşam öyküsünü yansıtan eşyalar ile birçoğu Fransızca çok sayıda kitabın bulunduğu köşk, Gürpınar’ın varisi Abdullah Tanrınınkulu tarafından 1964 yılında İl Özel İdaresi’ne satıldı. Tanrınınkulu, köşk için önce 250 bin lira istedi bu kaynak Valiliğe aktarıldı. Yapılan kıymet tespiti ve pazarlıklar sonucu köşk ve 447 metrekarelik arsası 133 bin liraya müze müze olarak kullanılmak üzere satın alındı.
O köşkte öldü
İstanbul’da 1864 yılında dünyaya gelen Hüseyin Rahmi, Mekteb-i Mülkiye’yedeki öğreniminin ardından memurluk yaptı. Memurluğu bırakarak hayatını yazmaya adayan Hüseyin Rahmi, İkdam, Söz, Milliyet ve Cumhuriyet gazetelerine yazılar yazdı. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde 5. ve 6. dönemlerde Kütahya milletvekili olan Hüseyin Rahmi, ömrünün son 31 yılını geçirdiği Heybeliada’daki köşkünde 8 Mart 1944 tarihinde öldü ve oradaki Abbas Paşa mezarlığına defnedildi. İstanbul halkının toplumsal, töresel yaşantılarını, aile geçimsizliklerini, batıl inançlarını, yaşadığı çağdaki Türk toplumunun geçirmekte olduğu krizleri mizah bir dille yansıtan Hüseyin Rahmi, “Şık”, “Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç” ve “Gulyabani” gibi romanların da arasında bulunduğu 54 eser kaleme aldı.Milliyet
